Choroba sieroca
Charakterystyka i przyczyny choroby sierocej
Choroba sieroca pomimo nazwy nie dotyczy tylko dzieci, które fizycznie straciły rodziców. Hospitalizm bowiem może uaktywnić się też u tych dzieci, które fizyczny kontakt z rodzicami (a na wczesnym etapie życia szczególnie z matką) cały czas miały. Przyczyny choroby sierocej to najczęściej jednak śmierć rodziców, ale również choroba matki, niedojrzałość emocjonalna matki czy jej zaburzenia psychiczne. Choroba może dać o sobie znać w momencie, gdy dziecku nie jest zapewniana bliskość psychiczna czy fizyczna, a kontakty są ograniczane tylko do czynności pielęgnacyjnych.
Choroba sieroca może też pojawić się wskutek niedostatecznej ilości poświęcanego czasu i uwagi dla dziecka ze strony matki. Odnotowywano przypadki, gdzie dziecko zapadało na chorobę sierocą, ponieważ matka czasowo zrywała kontakt np. przez częste wyjazdy służbowe a nawet długotrwały pobyt w szpitalu spowodowany chorobą.
Na zachorowanie na chorobę sierocą najbardziej narażone są dzieci w wieku 7-8 miesięcy, kiedy więź z matką jest ciągle w fazie budowy oraz dzieci pomiędzy 2 a 4 rokiem życia, które nagłe zerwanie kontaktu traktują jako odtrącenie ze strony matki i jej dłuższa nieobecność może stanowić dla nich traumę.
Objawy choroby sierocej
Czym objawia się choroba sieroca u dziecka? Po czym poznać, że nasza pociecha może mieć problem? Dziecko cierpiące na chorobę sierocą wykazuje dość specyficzne objawy. Może być apatyczne lub nadpobudliwe. Często współtowarzyszą temu zaburzenia odżywiania oraz problemy z nietrzymaniem moczu lub stolca (lub obu). Kolejne objawy, które mogą się pojawić to problemy ze snem oraz najbardziej charakterystyczne i najczęściej kojarzone z chorobą sierocą kiwanie się dziecka do przodu i do tyłu, nierzadko połączone z ssaniem kciuka.
Warto pamiętać, że zaburzenia rozwoju emocjonalnego, do których prowadzi choroba sieroca, znacznie utrudniają prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Dziecko, które nie potrafi zbudować w sobie poczucia własnej wartości, może poza problemami emocjonalnymi mieć również problemy intelektualne. W chorobie sierocej wyróżnia się trzy fazy/etapy następujące płynnie po sobie.
Pierwszy etap charakteryzuje się protestem dziecka wobec odrzucenia i rozłączenia z rodzicami, często towarzyszą mu płacz i krzyk dziecka oraz zachowania agresywne – wszystko to ma na celu zwrócenie na siebie uwagi. Z biegiem czasu objawy te mogą ustąpić na rzecz utraty zainteresowania otaczającym światem. Dzieci na tym etapie choroby sierocej często mają problemy ze snem lub odczuwają dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Pierwszy etap nazywany jest fazą protestu.
Drugi etap choroby sierocej to faza rozpaczy – bazując tylko na pozorach można by pomyśleć, że stan zdrowia dziecka ulega poprawie. Dziecko nie będzie wykazywało już zachowań agresywnych, nie powinno już płakać i krzyczeć. Pogłębiać będzie się jednak jego apatia i dominujące uczucie smutku oraz stany lękowe. Do tego mogą dołączyć problemy, takie jak spadek masy ciała czy (u dzieci odpieluchowanych) nocne moczenia. Towarzyszące fazie rozpaczy zaburzenia odżywiania osłabiają układ odpornościowy dziecka, czyniąc je bardziej podatnym na infekcję. To w fazie rozpaczy można u dziecka zaobserwować objawy takie jak wspomniane wcześniej bujanie się czy ssanie kciuka, zdarza się, że dziecko w tej fazie choroby będzie poszukiwało bliskiego kontaktu fizycznego nawet z obcymi osobami, jak znajomi rodziny, czy nawet osoba opiekująca się rówieśnikiem w piaskownicy.
Ostatnim etapem choroby sierocej jest faza wyobcowania – dziecko w tej fazie jest teoretycznie najbardziej spokojne, nie wynika to jednak z zrozumienia sytuacji tylko zamknięcia się w sobie. Towarzyszą temu bierność i apatia. Zdarza się delikatne opóźnienie rozwoju intelektualnego, ale nie będzie on odbiegać od normy. Bywa natomiast, że dziecko będzie rozkojarzone, jego mimika w porównaniu do rówieśników będzie zubożała. Objawy fizyczne w tej fazie nie występują.
Leczenie choroby sierocej
Konsekwencje choroby sierocej u dzieci przenoszą się na ich dorosłe życie. Osoby, które w dzieciństwie cierpiały z powodu choroby sierocej, mają problemy z zaangażowaniem się emocjonalnym w relację pomimo wyraźnej potrzeby. Choroba sieroca u dzieci zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń typu borderline u osoby dorosłej.
Terapia dziecka odbywa się indywidualnie pod opieką psychologa i opiekunowie powinni się bezwzględnie stosować do wszelkich zaleceń jakie otrzymają. W przeciwnym razie mogą narazić dziecko na długofalowe skutki, które będą na nie oddziaływać również w życiu dorosłym.
Bibliografia
