Bez stosu dokumentów, kartkówek i ocen. Tak chcą pracować nauczyciele

Odnalezienie własnej ścieżki

Szkoła w Chmurze to niepubliczna i darmowa, nowoczesna szkoła podstawowa i liceum. Jest oparta w głównej mierze o model edukacji domowej. Jednocześnie nie jest to klasyczna edukacja domowa rozumiana jako odpowiedzialność edukacji dziecka spoczywająca na rodzicu. Uczeń nie jest pozostawiony sam sobie. Otrzymuje możliwość konsultacji z mentorami i nauczycielami oraz dostęp do platformy – interaktywnego zeszytu ćwiczeń, zawierającego wszystkie zagadnienia ujęte w podstawie programowej na danym etapie edukacyjnym. To edukacja dostępna dla każdego dziecka w Polsce. I co ważne, działa w ramach polskiego systemu edukacji. Uczeń Szkoły w Chmurze otrzymuje tradycyjne świadectwo i przystępuje do państwowych egzaminów: ósmoklasisty i matury. Pomysłodawcą i założycielem szkoły jest Mariuszowi Truszkowski, inicjator pozytywnych zmian w edukacji, laureat Digital Shapers 2021 w kategorii edukacja.

Stworzenie tak innowacyjnej i przyjaznej uczniom szkoły było możliwe dzięki niesamowitej kadrze nauczycieli i mentorów, którzy każdego dnia wykonują swoją pracę z pasją. Mogą realizować własne pomysły, nie są przeciążeni biurokracją i stawiają na różnorodność. Wiedzą, że każdy uczeń jest inny. Anna Chojowska-Szymańska, nauczycielka języka polskiego, widzi potrzebę dostosowania nauczania do potrzeb ucznia. – Szkolnictwo powinno być dopasowane do potrzeb jednostek i lokalnych społeczności. Powinno być zróżnicowane i brać pod uwagę to, że się różnimy, że mamy inne potrzeby, że ludzie uczą się w różny sposób i innym tempie rozwijają – wyjaśnia Chojowska-Szymańska. – Szkoła w Chmurze daje możliwości poszukiwania odpowiednich dla siebie sposobów uczenia się, zdobywania wiedzy i wykształcenia. Są uczniowie, którzy, by się uczyć, potrzebują ustalonego odgórnie planu, a są też tacy, którzy wolą sami sobie zorganizować swój czas. Są tacy, którzy potrzebują porządku i tacy, którzy wolą „twórczy chaos”. Jedni efektywniej uczą się w ruchu, inni przy biurku, jeszcze inni zwinięci w kłębek na ulubionej kanapie. Jedni szybciej zapamiętują czytając, inni – słuchając, jeszcze inni tworząc projekty i współpracując. Są tacy, którzy potrzebują wokół siebie ludzi i tacy, których interakcje społeczne stresują i blokują. Chciałabym, żeby każdy miał możliwość znalezienia dla siebie miejsca jeśli chodzi o edukację. Bez narzucania określonych sposobów i metod.

Nauczycieli, którzy dołączają do zespołu Chmury, przyciąga fakt, że to szkoła przyjazna uczniom i uczennicom. Paulinie Robak, nauczycielce biologii, już podczas rozmowy rekrutacyjnej spodobało się, że w tej szkole uczniowie mogą się rozwijać we własnym tempie, zgodnie ze swoimi potrzebami i przyzwyczajeniami. Mogą zaplanować swój czas, aby wystarczało go również na realizowanie pasji, zajęcia sportowe, spotkania z kolegami i koleżankami. 

Nauczycielka biologii zauważa też dużą potrzebę innej formy edukacji. – Rodzice mówią, że ich dzieci po przejściu do Chmury w końcu odżyły, mają mniej stresów i więcej wolnego czasu. Serce mi pęka, gdy słyszę, że dziecko doświadczyło wcześniej różnych, przykrych rzeczy. Na szczęście ta alternatywna szkoła daje możliwość wyjścia z wcześniejszego schematu, spróbowania czegoś innego. Daje uczniom szansę odnalezienia się w tym świecie na własnych warunkach. I jednocześnie, realizację obowiązującej na danym etapie podstawy programowej – opowiada Paulina Robak.

Dajemy uczniom wolną rękę

Oprócz platformy edukacyjnej, uczniowie mają możliwość uczestniczenia w konsultacjach z każdego przedmiotu, aby zadać nurtujące ich pytania, a także w przeróżnych warsztatach np. treningu uważności, kreatywnej pracy z wierszem, florystycznej kompozycji jesiennej.

Uczniowie raz w roku muszą wykazać się wiedzą z podstawy programowej na egzaminie. Najpierw rozwiązują test pisemny, a w drugiej części podchodzą do egzaminu ustnego. Egzamin ustny ma dwie możliwości: uczeń może się przygotować z trzech tematów z puli pytań lub zrobić prezentację na jeden z wybranych przez siebie tematów. W tym drugim przypadku uczeń występuje w roli eksperta w danej dziedzinie i wprowadza w nią nauczyciela. – Jeden z uczniów na egzamin w poprzednim roku szkolnym zmontował świetny filmik w formie reportażu, w którym opowiadał o zagrożeniach ekologicznych – mówi Paulina Robak. – Inny przygotował model człowieka, zaznaczył na nim poszczególne elementy układu pokarmowego i przy kolejnych narządach dokleił zakładki, które się otwierały i można było przeczytać dodatkowe informacje. Niesamowita kreatywność uczniów zaskakuje mnie niemal każdego dnia. To wszystko daje mi energię i zapał do działania, bo widzę, że jeśli uczniowie robią coś z pasją, ich zaangażowanie jest niezwykłe. W trakcie egzaminów często poziom ich prezentacji czy wypowiedzi na dany temat jest tak wysoki, że równie dobrze sami mogliby poprowadzić zajęcia. Dajemy im wolną rękę, mają szansę zaprezentować coś, w czym dobrze się czują, co rozumieją najlepiej i czym chcą się pochwalić. Widać wtedy ich entuzjazm i radość z dzielenia się tymi informacjami. Ostatnio w czasie konsultacji uczeń opowiadał o swoim wężu zbożowym, jakie warunki mu zapewnia, jak się nim opiekuje. Wszyscy słuchali z zaciekawieniem, zadawali pytania, sami siebie nawzajem inspirowali.

Podczas egzaminów nauczyciele dbają o komfort uczniów. –  Staram się zniwelować stres, dlatego zawsze zaczynam egzamin od nieformalnego pytania o samopoczucie, pogodę albo ze względu na moje nazwisko pytam ucznia, czy jest za Cracovią czy Wisłą Kraków, wtedy uczeń się rozluźnia i atmosfera jest przyjemniejsza – wyjaśnia Marek Wisła, nauczyciel informatyki i EDB.

Nauczyciele Chmury, jak o sobie mówią, są pod wrażeniem kreatywności uczniów. – Jeden uczeń, wielbiciel wędkarstwa, przygotował kiedyś interpretację „Starego człowieka i morza” Hemingwaya. Wytłumaczył mi, że schwytany na linkę marlin odpływał około dwa i pół kilometra od łódki Santiago (głównego bohatera książki). A ryba ważyła prawie pół tony. Dopiero wtedy wyobraziłam sobie, jak łowienie musiało być trudne. Co więcej, uczeń dopisał własne zakończenie książki. Z kolei jedna z uczennic przeprowadziła wywiad z prawnuczką Marii Konopnickiej. Inna zrobiła przepiękne ilustracje do Trenów Kochanowskiego. Uczeń przeanalizował i porównał język kilku czasopism popularnonaukowych – wylicza Anna Chojowska-Szymańska.

Szkoła ma być dla ucznia

Zaangażowanie uczniów w projekty to dla Anny Chojowskiej-Szymańskiej dowód na to, że w Chmurze jest przestrzeń i możliwości, żeby uczniowie mogli odkrywać swoje pasje, sprawdzać w działaniu, co ich interesuje, co lubią, w czym są dobrzy. – Uczniowie wówczas lepiej poznają siebie, mają świadomość swoich atutów. Zaufanie im w kwestii ich rozwoju jest bardzo ważne – mówi Chojowska-Szymańska. 

Dla nauczycielki języka polskiego ważne są spotkania z uczniami, rozmowa z nimi, wymiana doświadczeń, dowiadywanie się, co myślą, jak myślą, czego potrzebują i wychodzenie naprzeciw ich potrzebom. – Przymus nie jest dobrym nauczycielem. Jeśli nie mamy przekonania, że naprawdę potrzebujemy się czegoś nauczyć, dowiedzieć, sami nie widzimy w czymś sensu, to efektów takiej nauki „na siłę” nie będzie. A jeśli wzbudzi się ciekawość, rodzi się motywacja wewnętrzna – przekonuje Chojowska-Szymańska. – Wtedy uczeń sam chce coś zrobić, chętnie się angażuje w poszukiwanie wiedzy i rozmaite działania. Samodzielnie przejdzie drogę do wyznaczonego sobie celu, bo będzie czuł swoją sprawczość i widział efekty własnego działania. 

Z kolei dla Pauliny Robak ważne jest, że uczniowie mają możliwość wyboru zajęć, warsztatów i konsultacji. – Uważam, że szkoła ma być dla uczniów. A my, nauczyciele, nie jesteśmy tu po to, by ich odpytywać czy robić sprawdziany lub kartkówki. Nie jesteśmy kontrolerami. Raczej słuchamy i doceniamy wysiłki. Szanujemy autonomię każdego ucznia i uczennicy. Jestem daleka od tego, żeby dawać im gotowe odpowiedzi i rozwiązania, zamiast tego raczej nakierowuję poprzez dodatkowe pytania, pokazuję, zachęcam. Moim zadaniem jako nauczycielki jest zaciekawienie dziecka światem, sprawienie, żeby nauka nie była trudna i nudna, ale również to, by nie przyjmowało ono informacji bezrefleksyjnie. Jest to ważne szczególnie teraz, gdy zalewają nas często niepotwierdzone lub sprzeczne wiadomości – mówi Paulina Robak i dodaje: - Tutaj wierzymy w naszych uczniów.

Źródło: Materiał prasowy