Bilirubina – co to jest i kiedy jest niebezpieczna?
Bilirubina – co to jest?
Bilirubina jest żółtym produktem rozpadu hemu, znajdującego się w krwinkach czerwonych. To właśnie ona wpływa na żółtawy kolor skóry u chorych na żółtaczkę, a także na żółtą barwę moczu oraz siniaków. Także pod jej wpływem kał ma odcień brązowy. Bilirubinę całkowitą można podzielić na bezpośrednią, nazywaną sprzężoną i pośrednią, inaczej nazywaną wolną. Powstała po rozpadzie krwinek bilirubina pośrednia po połączeniu się z albuminą jest transportowana do komórek wątroby, gdzie przybiera postać bilirubiny sprzężonej. Następnie wraz z kwasem glukuronowym ulega sprzężeniu i w sposób fizjologiczny jest wydalana do żółci, gdzie jest poddawana dalszemu rozkładowi, aż w reszcie zostaje wydalona z kałem. To właśnie za sprawą wydalenia jej do dróg żółciowych ma ona wpływ na kolor kału, siniaków oraz wpływa na barwę skóry u osób chorych na żółtaczkę.
O czym świadczy podwyższona bilirubina?
Bilirubina całkowita może znajdować się zarówno w krwi, jak i w moczu. U zdrowej osoby jej obecność we krwi jest zupełnie normalna i nie powinna wzbudzać żadnego niepokoju. Jednak jeśli doszło do hiperbilirubinemii, czyli gdy bilirubina we krwi jest podwyższona, może to być objaw niektórych chorób. Przyczyną może być niedrożność kanałów żółciowych, anemia sierpowata, cholestaza, marskość wątroby, wirusowe zapalenie wątroby albo rozpad czerwonych krwinek, czyli hemoliza. Może się także okazać, że powodem podwyższonej bilirubiny we krwi jest stosowanie tabletek antykoncepcyjnych albo niektórych leków, jak np. aspiryna, ibuprofen, karbamazepina czy allopurinol. Jak widać przyczyny podwyższonej bilirubiny we krwi mogą być zupełnie niegroźne, ale nie zawsze tak jest. Istnieje ryzyko, że powodem podwyższonego poziomu bilirubiny będzie nowotwór. Dlatego nie należy bagatelizować niewłaściwych wyników badań i zawsze dociekać przyczyny.
Obecność bilirubiny całkowitej we krwi, o ile nie będzie ona podwyższona, jest normalnym objawem, ale w przypadku obecności w moczu można mówić o chorobie. Jeśli badanie ogólne moczu wykaże obecność bilirubiny, świadczy to o poważnych chorobach wątroby, takich jak wirusowe zapalenie wątroby typu A, B i C, nowotwory wątroby, trzustki albo dróg żółciowych, marskość wątroby albo kamica.
Bilirubina w ciąży w moczu
Pojawienie się bilirubiny w moczu słusznie wzbudza niepokój, ponieważ jest to objaw choroby. W przypadku kobiet w ciąży obecność bilirubiny w moczu najczęściej oznacza cholestazę ciężarnych, czyli zastój żółci spowodowany niewłaściwym transportem żółci do kanalika żółciowego. Chociaż schorzenie to nie stanowi zagrożenia dla kobiety, to może być niebezpieczna dla płodu. Na szczęście cholestaza ciężarnych jest dość rzadko występującą chorobą i przeważnie nie stanowi zagrożenia dla życia dziecka. Na szczęście wykonanie badania moczu to nie jedyny sposób, by ją zdiagnozować. Schorzenie to ma kilka charakterystycznych objawów, jak swędzenie skóry dłoni, stóp czy brzucha, biegunka, a nawet żółtaczka. Warto jednak mieć świadomość, że pojawienie się cholestazy w ciąży znacznie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby również w kolejnych ciążach.
Bilirubina u niemowlaków
W przypadku niemowlaków może występować bilirubina fizjologiczna, nazywana inaczej żółtaczką fizjologiczną i bilirubina patologiczna. Pojawienie się bilirubiny fizjologicznej nie jest powodem do niepokoju, ponieważ jest ona nieszkodliwa dla zdrowia malucha. Żółtaczka u noworodka nie wymaga leczenia, ponieważ znika samoistnie. Zazwyczaj pojawia się kilka dni po narodzinach i ustępuje w okolicach 10-14 dnia życia dziecka. Może się jednak zdarzyć, że żółtaczka fizjologiczna przerodzi się w patologiczną. Trudno wskazać przyczyny wystąpienia u noworodka bilirubiny patologicznej. Czasem powodem jest konflikt serologiczny, infekcje, choroby wątroby albo różnego rodzaju zakażenia wirusowe lub bakteryjne. W takiej sytuacji ważne jest wczesne rozpoznanie, ponieważ w przypadku braku leczenia, żółtaczka u niemowlęcia może być niebezpieczna dla zdrowia.
