Jąkanie u dzieci – jakie są przyczyny i jak wygląda leczenie?
Jąkanie u dzieci – czym dokładnie jest?
Jąkanie się to nic innego jak zaburzenie płynności mowy o podłożu neurofizjologicznym, psychospołecznym i lingwistycznym. Może się objawiać zarówno jako przeciąganie określonej zgłoski, powtarzanie pojedynczych sylab i głosek albo zacinanie się z powodu niemożności wypowiedzenia danych zgłosek. Nie ma wątpliwości, że jąkanie się bywa prawdziwym utrapieniem w życiu codziennym, a nie rzadko bywa prawdziwą traumą. W efekcie osoby jąkające się mają obniżone poczucie własnej wartości, są wycofane i zakompleksione, mają problem z nawiązywaniem kontaktów międzyludzkich, a także częściej chorują na depresje. Dlatego tak ważne jest, aby jak najwcześniej rozpoznać zaburzenie mowy i jak najszybciej rozpocząć leczenie.
Jąkanie u dzieci – jakie są przyczyny?
Trudno jednoznacznie stwierdzić, jakie są przyczyny jąkana się. Zdaniem specjalistów wpływ mogą mieć uwarunkowania genetyczne, dlatego jeśli któreś z rodziców miało problemy z jąkaniem się, jest znacznie większe prawdopodobieństwo, że zaburzenie to pojawi się także u dziecka. Nie wiadomo jednak, z jakiego powodu jąkanie się może być dziedziczone. Co więcej, specjaliści zastanawiają się czy przypadkiem jąkanie się dzieci, których rodzic także ma zaburzenia mowy nie jest wynikiem naśladownictwa. Istnieje teoria, według której przyczyną dla których zaburzenia mowy mogą mieć podłoże genetyczne jest pewna określona budowa struktur mózgu, ale nie do końca wiadomo, czy jest to przyczyna czy też następstwo zaburzeń mowy. Uważa się także, że przyczyną jąkania się jest opóźniony rozwój mowy u dzieci we wczesnym okresie ich życia, co może mieć konsekwencje z wymawianiem różnych zgłosek w późniejszym etapie ich życia. Wśród innych przyczyn wymienia się bodziec nerwowy, stąd też czasem jąkanie jest uważane za tik nerwowy, wywołany silnym stresem. Inną przyczyną jąkania się może być uszkodzenie podkorowych ośrodków ruchu, zbyt mała czynność jąder podkorowych czy też występowanie również innych wad związanych z wymową. Uważa się, że jąkanie u dzieci może wynikać również z niedostatecznego rozwoju psychofizycznego. Polega on na niemożności wyrażenia danych przeżyć czy emocji za pomocą mowy, ponieważ formy gramatyczne nie zostały dostatecznie dobrze opanowane. Zaburzenia mowy mogą mieć podłoże psychiczne i być efektem urazu psychicznego, silnego, długotrwałego stresu na wskutek zdarzenia, które wiązało się z silnymi emocjami. Do tego typu zdarzeń można zaliczyć zmianę szkoły, rozwód rodziców, utratę bliskiej osoby, przeprowadzkę. Dzieci żyjące w długotrwałym stresie, którym towarzyszy poczucie lęku i niepokoju choćby z powodu nałogów któregoś z rodziców częściej miewają problemy z jąkaniem się.
Jąkanie u dzieci – rozwojowe, a wczesnodziecięce
Jąkanie u dzieci można podzielić na rozwojowe oraz wczesnodziecięce. Jąkanie rozwojowe jest całkowicie niegroźne, ponieważ jest naturalnym etapem rozwoju mowy, dlatego też jąkanie rozwojowe jest jedynie przejściowe. Pojawia się najczęściej u 2-3 latków, a więc w okresie gdy maluch nie mówi jeszcze całkowicie płynnie, ale może nie kończyć jeszcze zdań, próbując zastąpić dany wyraz innym. Co ciekawe, jąkanie rozwojowe częściej dotyczy chłopców niż dziewczynek. Niestety, częściej u dzieci pojawia się jąkanie wczesnodziecięce, które wiąże się z dużym stresem i może mieć poważne konsekwencje w postaci traumy. Dlatego też w takim wypadku bardzo ważna jest natychmiastowa reakcja.
Jąkanie u dzieci – jak wygląda leczenie?
Leczenie zaburzeń mowy u dzieci powinno odbywać się dwuetapowo. Aby wyeliminować jąkanie się konieczne jest leczenie logopedyczne oraz terapeutyczne. Terapia logopedyczna polega na wdrażaniu ćwiczeń oddechowych, słuchowych, artykulacyjnych i emisyjnych. Ważną rolę w leczeniu zaburzeń mowy odgrywa także psychoterapia, która ma na celu wyeliminowanie stresu i lęku, który także może być przyczyną jąkania się oraz poprawa samooceny i nauka samoakceptacji. W leczeniu zaburzeń mowy pomocna może okazać się także stosowanie środków farmakologicznych, które mają na celu uspokojenie i odstresowanie dziecka. Jednak taka decyzja musi być podjęta przez specjalistę, dlatego nie należy podawać dziecku żadnych leków na własną rękę.
