Leczenie wewnątrzmaciczne – choroby płodu leczone w łonie matki
Wraz z rozwojem wiedzy lekarzy o nowych technikach przeprowadzania zabiegów, na rynku zaczęły pojawiać się coraz nowsze sprzęty diagnostyczne, które stworzyły szereg możliwości leczenia nietypowych schorzeń. Dzięki badaniom prenatalnym już na wczesnym etapie ciąży istnieje możliwość wykrycia nietypowych wad genetycznych i rozwojowych, które można leczyć w łonie matki. Jednakże lekarze decydują się na takie zabiegi tylko wtedy, gdy są w stanie stwierdzić, że operacja się powiedzie, a sam zabieg nie zaszkodzi ani matce ani dziecku. Większość wad i deformacji lekarze są w stanie dostrzec na badaniach ultrasonograficznych (USG) płodu. Operacje są przeprowadzane za pomocą dwóch metod, a mianowicie poprzez wewnątrzmaciczną chirurgię otwartą lub endoskopowo, dzięki umieszczeniu w ciele pacjentki specjalnej sondy, pozwalającej oświetlić wnętrze organizmu. Metoda endoskopowa jest mniej inwazyjna, aczkolwiek wymaga niezwykłej precyzyjności ze strony lekarzy. Operacje najczęściej przeprowadza się pomiędzy 22. a 27. tygodniem ciąży, ponieważ wykonywanie ich we wcześniejszym terminie jest niewskazane.
Jakie operacje przeprowadza się w łonie matki?
Jednym ze schorzeń leczonych w trakcie ciąży jest zespół owodniowy, pojawiający się w sytuacji, gdy płód zaplątuje się we włókniste pasma owodniowe, które uniemożliwiają swobodny przepływ krwi do dziecka. Zespół owodniowy może powodować liczne wady wrodzone narządów, w które wplątały się pasma. Ryzyko tej operacji jest całkiem spore w momencie, gdy pasmo przylega do którejś z kończyn płodu lub znajduję się na twarzy maluszka, gdyż może skutkować deformacjami w ciele brzdąca. Aczkolwiek niepodjęcie decyzji o operacji może skutkować poronieniem. W przypadku łagodnego przebiegu, dostrzeżonego na badaniu USG, lekarze decydują się na przeprowadzenie zabiegu rekonstrukcyjnego już po urodzeniu dziecka. W każdym innym przypadku decyzja o przeprowadzeniu operacji jest podejmowana indywidualnie w zależności od stanu zdrowia matki i płodu.
Kolejną możliwością leczenia wewnątrzmacicznego jest operacja sekwestracji oskrzelowo-płucnej, czyli torbielowatej części nieprawidłowej tkanki płucnej, ulokowanej w obrębie jednej z części płuca lub obok niego. Torbiele mogą być różnej wielkości, które dodatkowo zmieniają się w trakcie trwania ciąży. Sekwestrację oskrzelowo-płucną diagnozuje się za pomocą badania ultrasonograficznego u płodu, które wykazuje masę w klatce piersiowej, oddziałującą na przesunięcia innych organów. Rozpoznać ją można po tętnicy prowadzącej z masy torbielowatej wprost do aorty. Po przeprowadzeniu odpowiedniej diagnostyki można podjąć decyzję o operacji.
Inną odmianą torbielowatej choroby płuc, którą można leczyć wewnątrzmacicznie, jest wrodzona torbielowata wada gruczolakowata, w której stwierdza się obecność płynu. Wada gruczolakowata powstaje na jednym lub kilku płatach płuca, choć może rozwijać się równocześnie po obu stronach płuc, jednak do takich przypadków dochodzi bardzo rzadko. Zmiany rozpoznaje się na badaniu USG. Jeżeli wada jest niewielka to nie ma wskazań do operacji, jednakże gdy torbiele są duże, to lekarze mogą ją zalecić.
Następną formą operacji, którą można przeprowadzić na tym etapie ciąży, jest rozszczep kręgosłupa, następujący w trakcie ciąży. Zabieg polega na zszyciu otworu w plecach płodu, przez otwartą macicę matki dziecka. Operacja to jedyna szansa zapobiegająca dalszym uszkodzeniom, która po urodzeniu pozwoli dziecku na samodzielne poruszanie się.
Kolejnym wskazaniem do operacji może być wrodzona przepuklina przeponowa, pojawiająca się w przypadku gdy mięsień przepony, który oddziela klatkę piersiową od brzucha, nie domyka się w czasie ciąży. Wówczas może dojść do sytuacji, że zawartości z brzucha będą przemieszczały się do klatki piersiowej przez otwarty otwór, który uniemożliwi rozwój płuc, poprzez niedostarczanie odpowiedniej ilości krwi i doprowadzi do nadciśnienia tętniczego, a niekiedy nawet przyczyni się do powstania astmy bądź refluksu żołądkowo-przełykowego, a także spowoduje zaburzenia odżywiania czy opóźnienia rozwojowe. Nieprawidłowości można wykryć przy badaniu ultrasonograficznym, które dodatkowo określi wielkość i stosunek innych organów względem płuc i pozwoli ocenić, czy nie zakłóca pracy akcji serca. Wrodzona przepuklina przeponowa może stanowić poważne zagrożenie dla życia, z tego względu po rozważeniu stanu pacjentki i dziecka, lekarze mogą zdecydować się na operację.
