Mutyzm

Rodzaje mutyzmu

Mutyzm zazwyczaj dzielony jest na trzy rodzaje: całkowity, sytuacyjny i wybiórczy. Całkowity, jak sugeruje nazwa, wskazuje na całkowity zanik mowy u dziecka. Nie oznacza to jednak, że w ogóle się ono nie komunikuje. Jest w stanie porozumiewać się za pomocą nieartykułowanych dźwięków, gestów albo krzyku. Doskonale rozumie innych i reaguje na to co mówią. W tej sytuacji często pojawiają się też zaburzenia przełykania i łaknienia.

Mutyzm sytuacyjny to zanik mowy podczas pewnych sytuacji społecznych, które mogą być dla dziecka stresujące albo trudne i nie czuje się w nich pewnie. Najczęściej można zaobserwować ten stan u dzieci po praz pierwszy idących do szkoły lub przedszkola. Po pewnym czasie zaburzenie może minąć samoistnie, gdy nasza pociecha przyzwyczai się już do nowego środowiska na tyle, że zacznie się komunikować za pomocą słów.

Mutyzm wybiórczy jest podobny do mutyzmu sytuacyjnego, dotyczy jednak głównie osób, a nie sytuacji. W stosunku do niektórych ludzi ze swojego otoczenia dziecko może uparcie milczeć, ale z innymi porozumiewa się całkowicie normalnie (jak na przykład z rodzicami lub rodzeństwem). W towarzystwie tych, z którymi rozmowy unika, zachowuje się zazwyczaj dość powściągliwie, zamierając w bezruchu czy unikając kontaktu wzrokowego. Czasami ma jednak miejsce odwrotna sytuacja, dziecko reaguje energicznie i emocjonalnie, na przykład krzykiem lub płaczem.

Czy mutyzm jest dziedziczny?

Bardzo często skłonność do mutyzmu jest zapisana w genach. Jeśli w rodzinie wcześniej zdarzały się podobne sytuacje, to można spodziewać się, że prędzej czy później się to powtórzy. Bodźcem do tego, by mutyzm się pojawił, jest pojawienie się sytuacji, która wywołuje w dziecku lęk lub fobię. Bardzo często dziecko wcale nie chce przestać mówić, jednak nie jest w stanie zapanować nad zapisaną w swoich genach reakcją na stresującą sytuację.

Genetyka nie jest jednak jedyną przyczyną tego, że dziecko nie mówi. Problem ten często pojawia się u zdrowych dzieci, które nie mają żadnych uszkodzeń neurologicznych ani wad narządów mowy. Wtedy źródeł mutyzmu należy szukać w psychice dziecka. Często też można nieświadomie wywołać ten proces poprzez nadopiekuńczość czy wypowiadanie się za naszą pociechę. Mutyzm występuje też często u dzieci bardzo dojrzałych jak na swój wiek, a także tych, które przeszły w swoim życiu jakąś traumę.

Mutyzm - leczenie

Zdiagnozowanie mutyzmu nie jest proste. Czasami rodzice nie mają pojęcia, że dziecko nie mówi, szczególnie gdy występuje mutyzm wybiórczy. Niekiedy może też rozmawiać w przedszkolu lub szkole tylko z tymi dziećmi, które lubi. Gdy rodzice to widzą, to mogą nie zdawać sobie sprawy, że coś jest nie tak. Jeśli wychowawca lub nauczyciel uświadomi ich o zaistniałej sytuacji długo po tym, jak się pojawiła, to leczenie może nie przynieść tak dobrych rezultatów, jakie dałoby podjęte od razu.

Gdy już zdiagnozujemy problem, dobrze udać się do psychologa oraz logopedy. Ważne jest, żeby nie zmuszać dziecka do mówienia i dodatkowo go nie stresować. Jeśli zamiast tego zaczniemy go chwalić za sukcesy w przełamywaniu się, to o wiele szybciej zacznie normalnie porozumiewać się z otoczeniem. Najczęstsze są terapie behawioralne i poznawcze, tylko w ostateczności mutyzm leczony jest farmakologicznie.