Jan Hylla 23.03.2022 04:14

Niedoczynność tarczycy a ciąża

pixabay.com

Tarczyca jako gruczoł odpowiedzialna jest za produkcję takich hormonów, jak trójjodotyronina (T3), tyroksyna (T4) i kalcytonina, mają one znaczny wpływ na procesy metaboliczne oraz gospodarkę wapniowo-fosforową organizmu. Jak niedoczynność tarczycy wpływa na ciążę?

Niedoczynność tarczycy w planowaniu ciąży

Niedoczynność tarczycy może przebiegać bezobjawowo przez długi czas i ujawnić się w najmniej pożądanym momencie. Jeśli starasz się o dziecko i pomimo wielu miesięcy prób nie możesz zajść w ciążę, a jeszcze nie badałaś tarczycy, może czas najwyższy to zrobić. Niedoczynność tarczycy powoduje zwiększenie poziomu prolaktyny, która znacznie utrudnia zapłodnienie komórki jajowej, a jeśli mimo tego uda się zajść w ciążę, to może być dużym problemem utrzymanie jej. Dlatego planując ciążę warto się przebadać w kierunku niedoczynności tarczycy, ponieważ schorzenie to da się leczyć farmakologicznie.

Niedoczynność tarczycy w ciąży

Niedoczynność tarczycy w ciąży jest szczególnie niebezpieczna w pierwszym jej trymestrze. Jest to związane z kilkoma czynnikami. Przede wszystkim w pierwszych 12 tygodniach ciąży tarczyca dziecka nie wytwarza jeszcze własnych hormonów, więc musi ono polegać na tym, co zostanie niejako dostarczone przez organizm matki, jeśli zatem mama nie będzie ich produkowała, to najzwyczajniej w świecie nie trafią one do płodu.

Jest to o tyle istotne, ponieważ w pierwszym trymestrze ciąży ma miejsce cały proces organogenezy, czyli kształtowania się u dziecka najważniejszych narządów, jak chociażby ośrodkowy układ nerwowy. Nieleczona lub leczona w sposób nieprawidłowy niedoczynność tarczycy u ciężarnej może powodować takie powikłania, jak niska masa urodzeniowa, zaburzenia oddechowe płodu, zwiększa się również ryzyko obumarcia płodu i poronienia oraz zgonu noworodka. Urodzone dzieci matek z niedoczynnością tarczycy często cierpią na takie dolegliwości, jak niski iloraz inteligencji czy zaburzenia neuropsychologiczne, co będzie się przekładało chociażby na trudności w nauce.

Po czym poznać niedoczynność tarczycy w ciąży

Niedoczynność tarczycy dzielimy na jawną i utajoną. Ta pierwsza występuje u około 0,5% ciężarnych. Utajona, znana również jako subkliniczna, jest stadium poprzedzającym jawną niedoczynność i spotykana jest u około 2-3% ciężarnych.

Diagnostyka niedoczynności tarczycy u ciężarnej nie należy do prostych, jeśli opierać się tylko na jej objawach, ponieważ duża część z nich stanowi klasyczne ciążowe dolegliwości tożsame dla pierwszego trymestru ciąży, kobieta z niedoczynnością tarczycy może spodziewać się:

zaparć,
dużego przyrostu masy ciała,
ospałości,
zmęczenia,
spłyconego oddechu,
obrzęków,
łamliwości włosów i paznokci,
suchej skóry.

Na szczęście objawom „ciążowym” towarzyszą też takie, które nie są typowymi dla ciąży problemami:

sztywność mięśni,
zimne palce,
wole tarczycowe,
chrypka,
bóle stawów.

Przez to, że w chwili obecnej nie ma nawyku prowadzenia rutynowych badań pod kątem pracy tarczycy u kobiet planujących ciążę, warto, aby ginekolog prowadzący zlecił takie badania. Szczególnie jeśli ciężarna jest w grupie ryzyka lub dotyczą jej pewne czynniki ryzyka takie jak:

prowadzona była diagnoza z powodu niepłodności,
przeszły poronienie lub przedwczesny poród,
są chore na choroby autoimmunologiczne,
wywiad rodzinny wykazuje: choroby tarczycy lub autoimmunologiczne,
leczyły się z powodu tarczycy,
mają powiększone płaty tarczycy, tzw. wole.

Leczenie niedoczynności tarczycy w ciąży

Leczeniem niedoczynności tarczycy u ciężarnej (a w zasadzie u każdego ze stwierdzoną niedoczynnością tarczycy) powinien zająć się endokrynolog. Zaburzenia związane z niedoczynnością tarczycy leczy się za pomocą przyjmowania przez osobę chorą odpowiednich dawek lewotyroksyny. Jest to szczególnie istotne zwłaszcza dla ciężarnych w pierwszym trymestrze, ponieważ o ile lekki nadmiar lewotyroksyny nie wpłynie negatywnie na rozwój dziecka, tak jej niedobór może spowodować opisane wcześniej komplikacje zdrowotne.

Leczenie niedoczynności tarczycy może przebiegać różnie, w zależności od tego, kiedy zostało ono zdiagnozowane. Jeśli przed zajściem w ciąże, wówczas lewotyroksyna podawana jest w dawce, którą lekarz stopniowo zwiększa. Jeśli natomiast diagnoza została postawiona po stwierdzeniu ciąży od razu podawana jest docelowa dawka hormonu, po to, aby jak najszybciej wyrównać niedoczynność. Dawkę leku dobiera endokrynolog na podstawie wyników badań kobiety i jej masy ciała.

Bibliografia

Tagi: Dziecko