Unieważnienie małżeństwa
Czym jest unieważnienie małżeństwa?
Unieważnienie małżeństwa nie jest tym samym co rozwód czy tym bardziej separacja. Separacja jest czymś w rodzaju zawieszenia, rozwód natomiast oznacza ustanie małżeństwa, ale nie oznacza on, że nie było ono ważne. W przypadku unieważnienia małżeństwa mamy sytuację, w której sąd orzeka, że zawarte małżeństwo nie było ważne. Oznacza to, że sąd znosi z mocą wsteczną wszystkie skutki wynikające z zawarcia małżeństwa. Sąd orzekający o braku ważności związku małżeńskiego orzeka (poza wspomnianą nieważnością), że istniały istotne przeszkody do zawarcia tego związku i jeden z małżonków był ich świadom, a co za tym idzie, małżeństwo zostało zawarte w złej wierze. Małżonek świadom tychże przeszkód uznany jest winnym.
Oczywiście unieważnienie małżeństwa może powodować pewne określone problemy natury opieki nad dziećmi lub podziału majątku – tutaj stosowane są przepisy o rozwodzie.
Małżeństwa natomiast nie można unieważnić po jego ustaniu (rozwodzie np.), choć w tym przypadku istnieją wyjątki, ale do tego przejdziemy później.
Kiedy można unieważnić małżeństwo?
Istnieje dość sporo przesłanek, które umożliwiają unieważnienie małżeństwa, chociaż z przyczyn biurokratyczno formalnych, ciężko, aby faktycznie można było mówić o zaistnieniu chociaż części z nich. Niemniej jednak warto o nich wspomnieć. Przyczyny unieważnienia małżeństwa można podzielić na 3 grupy:
Przeszkody małżeńskie:
Ubezwłasnowolnienie całkowite jednego w współmałżonków
Pokrewieństwo, powinowactwo oraz przysposobienie
Wiek poniżej 18 roku życia
Choroba psychiczna
Bigamia (w sensie prawnym, to jest pozostawanie w innym związku małżeńskim)
Wady oświadczenia woli:
Wpływ bezprawnej groźby (groźba popełnienia przestępstwa na szkodę zagrożonego, np. groźby doprowadzenia do trwałego uszczerbku na zdrowiu) drugiej strony lub innej osoby na wyrażenie woli. Okoliczności muszą potwierdzić, że osoba składająca oświadczenie woli pozostawało w świadomości, że jej lub innej osobie może grozić niebezpieczeństwo osobiste.
Brak świadomości
Nieprawidłowości odnośnie do tożsamości drugiej strony
Niedostatki pełnomocnictwa:
Skutecznie odwołane pełnomocnictwo
Nieważne pełnomocnictwo
Brak zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia przez pełnomocnika.
undefined
Legitymacja czynna w unieważnieniu małżeństwa
Czym jest legitymacja czynna w procesie unieważnienia małżeństwa? Legitymacja czynna oznacza zdolność prawną do złożenia wniosku o unieważnienie aktu prawnego jakim jest małżeństwo. Dlaczego o niej wspominamy? Ponieważ w zależności od tego, jaki jest powód unieważnienia małżeństwa, różna może być legitymacja czynna do złożenia wniosku o unieważnienie tegoż. Na podstawie rt. 22 k.r.o., art. 14 pkt 4 ustawy o RPO i art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o RPD powództwo o unieważnienie może zostać wniesione przez Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz prokuratora. Poza tym, powództwo mogą składać:
Małżonkowie - kiedy powodami unieważnienia są przesłanki ubezwłasnowolnienia, wieku, choroby psychicznej czy powinowactwa i przysposobienia
Każdy mający interes prawny w unieważnieniu – w przypadku pokrewieństwa oraz bigamii (dzieci oraz małżonkowie z poprzedniego małżeństwa)
Tylko kobieta – w przypadku przeszkody wieku, gdy kobieta zaszła w ciążę
Tylko jeden z małżonków – w przypadku nieprawidłowości i wad pełnomocnictw i oświadczeń woli powództwo może złożyć osoba, która udzieliła wadliwego pełnomocnictwa lub jest dotknięty wadą oświadczenia woli.
Czym jest konwalidacja małżeństwa?
O konwalidacji małżeństwa mówimy w szczególnych przypadkach, kiedy przesłanka, która powodowała nieważność małżeństwa ustaje. Wówczas małżeństwo, pomimo istnienia przeszkody nie może zostać unieważnione. Wyróżnia się 4 scenariusze, w których można mówić o konwalidacji małżeństwa. Są to:
Ustanie przeszkód małżeńskich
Uchylenie ubezwłasnowolnienia
Gdy ustanie stosunek przysposobienia
Osiągniecie wymaganego wieku zanim zostanie wytoczone powództwo
W przypadku bigami – jeśli dojdzie do ustania poprzedniego małżeństwa
Fakt nawiązania pożycia małżeńskiego, pomimo wad pełnomocnictwa
Niedotrzymanie terminów ustawowych na wytoczenie powództwa o unieważnienie małżeństwa z powodu wad oświadczeń.
Wyjątki od zakazu unieważnienia małżeństwa po jego ustaniu
Gdy ustało z powodu śmierci jednego z małżonków, jeśli śmierć miała miejsce w czasie po wytoczeniu powództwa o unieważnienie
gdy zostało zawarte pomimo występowania przeszkody pokrewieństwa lub bigamii
Bibliografia
https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/kiedy-mozna-uniewaznic-malzenstwo,500351.html
https://www.infor.pl/prawo/malzenstwo/uniewaznienie-malzenstwa/323950,Uwaznienie-malzenstwa.html
https://parenting.pl/uniewaznienie-malzenstwa
undefinedundefined
