Antydepresanty w ciąży – przyjmowanie, leczenie depresji
Depresja, podobnie jak stany lękowe, należą do grupy najczęściej występujących zaburzeń psychicznych. Jak szacuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w Polsce z depresją walczy półtora miliona ludzi. Przejawia się ona: w złym samopoczuciu, smutku, przygnębieniu, postrzeganiu świata w czarnych barwach, niskiej samoocenie i braku wiary we własne możliwości, pesymizmem, a także brakiem chęci do życia czy myślami samobójczymi. Depresja dotyka każdego, bez względu na: wiek, płeć, rasę, miejsce zamieszkania czy wykształcenie. Choroba towarzyszy również kobietom w ciąży i może pojawić się zarówno w trakcie ciąży, jak i występować przed nią lub tuż po niej. Depresja najczęściej dotyka kobiety, które zaszły w nieplanowaną ciążę i nie potrafią zaakceptować tego faktu, ale również te, niecierpliwe czekające na potomka. Po urodzeniu dziecka, pomimo ogromnego wsparcia rodziny, kobieta nie jest w stanie sprostać oczekiwaniom, które sobie założyła lub zastana sytuacja po prostu ją przerosła i nie może sobie z nią poradzić.
Czy w trakcie ciąży można przyjmować antydepresanty?
Przede wszystkim każda próba sięgnięcia po leki antydepresyjne powinna być konsultowana z lekarzem prowadzącym kobiety lub psychiatrą. Nie można na własną rękę decydować się na przyjmowanie jakichkolwiek tabelek, zwłaszcza antydepresantów, które mogą niekorzystnie wpłynąć na przebieg ciąży. Należy pamiętać, że antydepresanty przenikają do płodu przez łożysko, dlatego ich kontakt z dzieckiem jest nieunikniony. Istnieje możliwość przyjmowania leków antydepresyjnych w ciąży, jednakże musi być do tego uzasadniona przyczyna, ponieważ tego typu preparaty w dużej mierze mogą pododawać wady wrodzone u płodu, autyzm lub płodowy zespół abstynencyjny, który najczęściej przejawia się w: drżeniu bądź sztywności mięśni, zaburzeniach snu, nadmiernym pobudzeniu lub płaczu, wzmożonej potliwości, podwyższonej temperaturze ciała, nadmiernym ssaniu, postękiwaniu, niedojadaniu bądź zwracaniu pokarmu czy biegunkach. Wystąpienie płodowego zespołu abstynencyjnego jest spowodowane przyjmowaniem antydepresantów przez cały okres ciąży lub w trakcie trzeciego trymestru. Badania wykazują, że dzieci matek cierpiących na depresję same w przyszłości będą miały takie tendencje. Co więcej, wykazano, że po porodzie dzieci znacząco różnią się wagą urodzeniową od innych dzieci, niekiedy mają problemy z oddychaniem, a w miarę dorastania stają się bardziej agresywne i łatwo wpadają w zdenerwowanie.
W jaki sposób można leczyć depresje w ciąży?
Depresji ciążowej nie należy lekceważyć, ponieważ po urodzeniu dziecka problem nie znika, a co więcej stan kobiety może dodatkowo się pogorszyć, a swoją frustrację będzie ona wyładowywała na dziecku. Poza tym, w trakcie trwania choroby u kobiety mogą występować poważne zaburzenia snu lub apetytu, które będą wpływały na jej codzienne funkcjonowanie. Oprócz tego, nieleczona depresja może powodować, że ciężarna będzie chętniej sięgała po różne używki, jak: alkohol, papierosy czy narkotyki, które pomogą jej uśmierzyć ból, a przez to będą stanowić poważne zagrożenie dla płodu. A co więcej, nieradzenie sobie ze swoją psychiką może powodować u ciężarnej trudności przy porodzie, a nawet myśli samobójcze. Dlatego nie zaleca się przerywania dotychczasowej terapii podczas ciąży, zwłaszcza że nieleczona, przy dużym nasileniu, może przyczynić się do przedwczesnego porodu czy komplikacji w jego trakcie. Jeżeli kobieta leczyła się na depresję jeszcze przed zajściem w ciążę, to terapię powinna kontynuować, najlepiej w tej samej formie. W przypadku przyjmowania leków, nie powinna ich zmieniać, co najwyżej lekarz może zdecydować o zmianie przyjmowanej dawki.
Jeżeli stopień depresji nie jest zaawansowany i nie upośledza ona codziennych czynności kobiety, to zamiast antydepresantów zaleca się psychoterapię, która ma na celu zwalczenie objawów choroby, a także zapobiegnie ich ponownemu wystąpieniu. Terapia opiera się na bezpośrednich spotkaniach (seansach), w czasie których psychoterapeuta stara się zmienić nastawienie kobiety do otaczającego ją świata, a także pomaga wyzbyć się negatywnych myśli i zachowań.
Jednakże, jeśli depresja zaburza funkcjonowanie ciężarnej, to po odpowiedniej konsultacji lekarskiej, kobiecie przypisuje się antydepresanty. Obecnie nie występują preparaty antydepresyjne, które są uważane za bezpieczne dla przyszłej mamy i rozwijającego się dziecka, aczkolwiek najczęściej ciężarnym zaleca się leki z grupy: selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), między innymi fluoksetynę (nie należy jej stosować w okresie karmienia piersią) czy sertralinę, bądź trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych (TLPD), na przykład desipraminę czy nortryptylinę. W trakcie zażywania leków na bieżąco trzeba monitorować stan zdrowia chorej i rozwijającego się płodu, jak również należy pamiętać, że w trzecim trymestrze ciąży preparaty z grupy SSRI mogą być już mniej skuteczne.
Depresję można leczyć również innymi metodami, a mianowicie - światłoterapią, czyli nieinwazyjną metodą naświetlania jasnym światłem raz lub dwa razy dziennie w czasie liczącym od pół godziny do dwóch lub elektrowstrząsami (elektryczną stymulacją mózgu), które zleca się w przypadku silnej depresji, gdy ciężarna przejawia myśli samobójcze.
