Czkawka

Czym jest czkawka

Czkawka to objaw chorobowy polegający na mimowolnych rytmicznie powtarzających się skurczach przepony oraz mięśni oddechowych klatki piersiowej powodujących wdech połączony z występującym w tym samym momencie zamknięciem głośni. Czkawka charakteryzuje się specyficznym odgłosem.

Przyczyny czkawki

Aby wyjaśnić przyczyny, należy zrozumieć czkawkę. Po kolei – przepona jest mięśniem, który oddziela jamę brzuszną od klatki piersiowej. Podczas wykonywania wdechu przepona kurczy się i obniża swoją pozycję. Kiedy następuje natomiast wydech ma miejsce jej rozkurcz oraz uniesienie przepony. Za kontrolę pracy przepony odpowiedzialny jest bardzo mocno rozgałęziony nerw przeponowy. To podrażnienie jednego z jego zakończeń prowadzi do silnych, nieregularnych i spazmatycznych skurczy przepony – te znamy jako czkawkę.

Czkawka może być wywołana przez praktycznie każde podrażnienie przepony. Jako reakcja na zbyt łapczywe jedzenie, przejedzenie, podrażnienie żołądka płynem o bardzo wysokiej lub bardzo niskiej temperaturze. Czkawka może być spowodowana nadmiernym spożyciem alkoholu czy mocznicą. Nie sposób jest wymienić wszystkich przyczyn czkawki, ponieważ – przynajmniej według niektórych lekarzy – może ją wywołać praktycznie wszystko.

Czkawka a choroby

Czkawka może być również wywołana przez niektóre choroby. Ich lista jest dość długa i w większości przypadków, czkawka jest ostatnią rzeczą, jaka powinna nas niepokoić, ale z kronikarskiego obowiązku przekazujemy (niepełną) listę chorób, które mogą wywołać w pacjencie czkawkę:

Choroby układu nerwowego takie jak – zapalenie nerwów, stwardnienie rozsiane, guz mózgu

• Nerwica

• Choroby krtani lub gardła

• Cukrzyca i inne zaburzenia przemiany materii

• Zapalenie płuc lub opłucnej

• Ropień podprzeponowy

• Przepuklina roztworu przełykowego

• Urazy jamy brzusznej i klatki piersiowej

Jak leczyć czkawkę?

Z medycznego punktu widzenia najlepszym sposobem na czkawkę jest nagłe zwiększenie stężenia CO2 w organizmie. A przekładając z medycznego na ludzki język, metoda z wstrzymywaniem powietrza jest naukowo uzasadnionym remedium na czkawkę. Co się dzieje podczas wstrzymania oddechu? Poza zwiększeniem ilości dwutlenku węgla w organizmie napinamy również mięśnie po czym je rozluźniamy. Mechanizm ten nie pomija przepony, dzięki czemu można uregulować jej pracę. Poza wstrzymaniem oddechu dobrze działa przestraszenie czkającego – dlatego, że w sytuacji nagłego zagrożenia, mimowolnie wstrzymujemy oddech i silnie napinamy mięśnie, co powoduje uruchomienie wspomnianego mechanizmu. Aby zwiększyć stężenie CO2 można wykonać 2-3 wdechy do papierowej torby.

Inną metodą, tym razem już niepotwierdzoną naukowo, choć nasze babcie mogą mieć swoje zdanie na temat metod naukowych a metod domowych jest spożycie łyżeczki miodu, cukru czy ssanie kostki lodu – mechanika tych działań powoduje, że zmienia się sposób oddychania w danym momencie, co pomaga na wyciszenie pracy przepony i doprowadzenie jej do stanu sprzed ataku.

Inne popularne metody walki z czkawką to popijanie wody małymi łykami, zatkanie uszu na około 30 sekund czy szerokie otwieranie ust z jednoczesnym wystawieniem języka.

Czkawka co do zasady nie jest niebezpieczna, może jednak powodować nasilanie się dolegliwości w przypadku chorób jamy brzusznej lub układu oddechowego. U osób starszych może również obciążyć układ krążeniowy.

Zdarza się, że przy uporczywej czkawce podawane są leki z grupy neuroleptyków, a jeśli czkawka stanowi zagrożenie życia chorego (występuje u osoby z poważnymi problemami kardiologicznymi) lekarz może nawet przeciąć nerw przeponowy.

W większości przypadków czkawka jest jednak niegroźna i ustępuje samoistnie.