Najczęstsze choroby wcześniaków
Wcześniak to dziecko, które urodziło się przedwcześnie, w związku z czym różni się od innych dzieci, przychodzących na świat w wyznaczonym terminie. Oczywiście, stopień rozwoju takiego malucha w dużej mierze będzie zależał od tygodnia, w którym przyszedł na świat. Wcześniaki ważą przeważnie mniej niż 2500 gram i mierzą nie więcej jak 45 centymetrów. Na ich ciele można dostrzec charakterystyczny meszek, który pokrywa delikatną, zaczerwienioną skórę maluchów, u których nie wykształciła się jeszcze dostateczna ilość tkanki podskórnej. Małe brzdące nie są również za bardzo ruchliwe. Zazwyczaj nie posiadają umiejętności utrzymywania stałej temperatury ciała, z tego względu do czasu nabycia takiej możliwości, przebywają w inkubatorach. Z racji tego ich kontakt z bliskimi jest utrudniony, ponieważ dziecko musi przebywać na oddziale intensywnej terapii i być pod stałą obserwacją lekarzy. Maluchy nie posiadają jeszcze wykształconych podstawowych układów w ciele człowieka, czyli oddechowego, nerwowego i sercowo-naczyniowego, przez co nie potrafią samodzielnie funkcjonować poza organizmem matki, co przyczynia się do tego, że posiadają obniżoną odporność i są podatne na wiele chorób.
Jakie choroby najczęściej dotykają wcześniaki?
Wcześniaki często mają problemy z poprawnym działaniem układu oddechowego. Jedną z najczęstszych chorób, a zarazem niekiedy śmiertelnych, jest zespół niewydolności oddychania RDS, który objawia się tuż po przyjściu na świat malucha. Brzdąc ma problem ze złapaniem normalnego oddechu, oddycha bardzo szybko, a każdy wdech kosztuję go sporo wysiłku i może zakończyć się sinicą. Problemy z oddychaniem mogą prowadzić do niewydolności oddechowej, a w efekcie do śmierci malucha. Dolegliwość wiążę się z niedostateczną ilością surfaktantu, czyli substancji biorącej udział w ochronie pęcherzyków płucnych przed sklejaniem, zapobiegając ich niedotlenieniu, a następnie martwicy. Innymi schorzeniami tego układu są: bezdech wcześniaczy, polegający na zatrzymaniu oddechu na co najmniej dwadzieścia sekund, w czasie którym mogą pojawić się inne objawy, jak zwolnienie akcji serca czy sinica; zachłystowe zapalenie płuc, polegające na zachłyśnięciu się przez malucha płynem owodniowym lub pokarmem; niedodma płuc, czyli niedostarczanie odpowiedniej ilości powietrza do płuc, a także dysplazja oskrzelowo-płucna, którą wywołuje podłączenie dziecka do respiratora. Niewykształcone płuca są poddane toksycznemu działaniu tlenu oraz wysokiego ciśnienia, z którym sobie nie radzą. Po odłączeniu malucha od respiratora nie są w stanie podjąć czynności oddechowych.
Dolegliwości występują również ze strony układu krwionośnego. Najczęściej występującą chorobą w przypadku tego układu jest niedokrwistość, przejawiająca się w braku dostatecznej ilości czerwonych krwinek (erytrocytów), które nie zostały wytworzone przez erytropoetyny. Kolejnym schorzeniem układu krwionośnego jest przetrwały przewód tętniczy Botalla. W życiu płodowym przewód Botalla łączy u płodu aortę i pień płucny, który powinien zamknąć się w ciągu 48 godzin po przyjściu na świat brzdąca. Jeżeli tak się nie stanie, to krew nieutleniona, pochodząca z pnia płucnego połączy się z krwią utlenowaną z aorty, w związku z czym pojawia się problem w zaopatrywaniu tkanek w potrzeby tlen. W takiej sytuacji najczęściej dochodzi do: problemów z oddychaniem, bezdechów, zwolnionej akcji serca oraz szmerów skurczowo-rozkurczowych, które mogą prowadzić do niewydolności krążenia. Do innych dolegliwości tego układu można zaliczyć także krwawienia śródczaszkowe do komór mózgu, występujące u wcześniaków ze szczególnie niską masa urodzeniową, któremu mogą towarzyszyć inne objawy, jak: apatia, bezdechy, zmniejszone napięcie mięśniowe czy drgawki, jednakże dodatkowe objawy nie zawsze są zauważalne. Szanse na przeżycie są zależne od ilości krwi, jaka przedostała się do mózgu i szybkiej interwencji lekarzy.
Niekiedy u wcześniaków może dochodzić do martwiczego zapalenia jelit NEC, które wiążę się z niedostatecznie rozwiniętym układem pokarmowym, a dokładniej ze zmianami niedokrwienno-martwiczych, zachodzących w obrębie jelita cienkiego. Pierwsze dolegliwości są zauważalne pomiędzy drugim a trzecim tygodniem od porodu. Wówczas pojawiają się wzdęcia i tkliwość brzuszka, wymioty, a także krwiste stolce. Objawy mogą doprowadzić do sepsy. Inny rodzajem dolegliwości jest żółtaczka wcześniacza, spowodowana nierozwiniętym układem enzymatycznym wątroby, w którym gromadzi się ogromna ilość żółtego barwnika, czyli bilirubiny. Pojawia się w początkowych dniach życia malucha i może trwać nawet do czternastej doby.
W przypadku układu nerwowego najczęściej może dochodzić do dziecięcego porażenia mózgowego, spowodowanego uszkodzeniem mózgu już na wczesnym etapie rozwoju, które odbija się na występowaniu wielu różnych zaburzeń, głównie ruchu i postawy. Chorobę można rozpoznać po asymetryczności ciała malucha czy nadmiernej wiotkości mięśni. Inną dolegliwością są ogólnie rozumiane zaburzenia w rozwoju malucha, przejawiające się w opóźnionym rozwoju ruchowym, w tym umiejętności siedzenia oraz chodzenia i emocjonalnym, między innymi z koncentracją. U wcześniaków dość często pojawiają się problemy ze wzrokiem lub słuchem. Jedną z tego rodzaju schorzeń jest retinopatia wcześniacza, nazywana chorobą niedojrzałej siatkówki, charakteryzująca się niewystarczającym unaczynieniem siatkówki, mogącym powodować zwłóknienia. Choroba najczęściej występuje u wcześniaków, które przyszły na świat przed 32. tygodniem ciąży z niską masą urodzeniową. Zmiany w siatkówce przeważnie cofają się samoistnie, aczkolwiek gdy tak się nie dzieje, to nieleczenie tej dolegliwości może prowadzić do problemów z widzeniem, a nawet ślepoty, szczególnie u brzdąców, podłączonych do respiratora.
