Naturalne planowanie rodziny – metody, wady i zalety
Naturalne planowanie rodziny, nazywane skrótowo NPR, to świadoma i zgodna decyzja partnerów na współżycie seksualne, uwarunkowane naturalnym cyklem biologicznym kobiety, który składa się z trzech faz: niepłodności przedowulacyjnej, płodności oraz niepłodności poowulacyjnej. Ta metoda jest z jednej strony naturalną formą zaplanowania wyczekiwanej ciąży, zaś z drugiej opiera się na naturalnej antykoncepcji, która nie wymaga korzystania z prezerwatyw, tabletek czy plastrów antykoncepcyjnych, ingerujących w cykl kobiety. NPR wiąże się z abstynencją seksualną partnerów, uzależnioną od cyklu menstruacyjnego kobiety i przypadających w tym okresie dni płodnych. Najczęściej owulacja wypada czternastego dnia cyklu, gdzie za pierwszy dzień uznaje się termin, kiedy pojawia się pierwsze krwawienie miesiączkowe. W tym czasie komórka jajowa zachowuje swoją żywotność od jednego do dwóch dni, jednakże dzięki plemnikom, które żyją dłużej do zapłodnienia może dojść przez cały okres dni płodnych, liczący od pięciu do sześciu dni. Decydując się na tą metodę partnerzy muszą wykazać się pełną akceptacją i zrozumieniem dla sił natury.
Metody naturalnego planowania rodziny
Wyróżnia się kilka podstawowych metod NPR. Jedną z nich jest metoda kalendarzykowa, która polega na obliczaniu pierwszego i ostatniego dnia płodnego na podstawie poprzednich cyklów miesiączkowych. Ta metoda zakłada, że dni płodne, czyli owulacja, przypadają w połowie cyklu, zaś ostatnie czternaście dni cyklu to faza niepłodna. Metoda kalendarzyka wymaga obserwacji cyklu przez okres dwunastu miesięcy, ponieważ kalkulacja dni płodnych i niepłodnych opiera się na odejmowaniu dni od najdłuższego i najkrótszego cyklu menstruacyjnego. Pierwszy dzień dni płodnych wylicza się odejmując osiemnaście dni od najkrótszego cyklu, z kolei ostatni – odejmując jedenaście dni od najdłuższego cyklu. Zatem w czasie pomiędzy tymi dniami najpewniej wystąpi owulacja. Ta metoda najlepiej sprawdza się u kobiet, które posiadają regularny cykl miesiączkowy, a także u tych, prowadzących spokojne życie, ponieważ na długość cyklu mogą wpływać czynniki zewnętrzne, takie jak stres czy przemęczenie.
Kolejną koncepcją NPR jest metoda termiczna, zakładająca wykonywanie codziennych pomiarów temperatury swojego ciała przez kobietę, ich wyniki stworzą wykres własnych cykli menstruacyjnych, pozwalający ocenić dni płodne. Ta metoda pozwala dostrzec zmiany w temperaturze, jakie zachodzą w organizmie kobiety, po owulacji. Pomiary należy robić codziennie, z samego rana, mierząc temperaturę zarówno w jamie ustnej, jak i pochwie lub odbytnicy, przy użyciu termometru owulacyjnego. Przed owulacją temperatura ciała jest stała, jedynie w momencie przybliżenia się do jajeczkowania może ona w niewielkim stopniu spaść. Z kolei po owulacji dochodzi do wzrostu temperatury, o około pół stopnia Celsjusza, która utrzymuje się przez najbliższe trzy dni. Po tym czasie wraca ona do normy. Wahania w temperaturze mogą być uwarunkowane przyjmowaniem używek, infekcją lub zmianą klimatyczną.
Następną tendencją jest metoda śluzu szyjki macicy, czyli codziennego badania jej stanu i zapisywania danych na wykresie, które pomogą ustalić, w którym momencie kobieta zbliża się do jajeczkowania. W tym celu należy codziennie sprawdzać ilość, konsystencję, a także kolor wydzieliny z pochwy. Po zakończonej miesiączce w pochwie znajduje się niewielka ilość gęstego, lepkiego i białego śluzu. Kilka dni przed owulacją śluz staje się coraz rzadszy i bardziej przezroczysty, natomiast w momencie dni płodnych jest już bardzo przejrzysty, śliski i wyglądem przypomina białko kurzego jaja. Taki rodzaj śluzu utrzymuję się około czterech dni. Do prawidłowego rozpoznania śluzu kobieta potrzebuje kilku miesięcy. Tej metody nie poleca się paniom, które mają problemy ze stanami zapalnymi w pochwie.
Kolejną możliwością jest metoda objawowo-termiczna, polegająca na połączeniu wszystkich trzech wymienionych wyżej sposobów naturalnego planowania rodziny, czyli obliczania dni płodnych i niepłodnych, badania śluzu szyjkowego i wykonywania regularnych pomiarów, z obserwacją objawów, towarzyszących kobiecie w czasie trwania całego cyklu miesiączkowego. Dzięki tej metodzie można zauważyć charakterystyczne oznaki płodności jak bóle menstruacyjne czy ułożenie szyjki macicy. W momencie owulacji dochodzi do krótkotrwałego bólu w podbrzuszu i zmiany ułożenia szyjki macicy, która zostaje obniżona i staje się miękka. Z kolei po owulacji z powrotem jest skierowana ku tyłowi i pozostaje twarda. Korzystanie z tej metody uważa się za najskuteczniejsze.
Wady i zalety naturalnego planowania rodziny
Przede wszystkim partnerzy decydujący się na metody NPR muszą wykazać się niesamowitą cierpliwością i wytrwałością, ponieważ musi minąć sporo czasu, aby kobieta w pełni poznała swoje ciało i zmiany, jakie zachodzą w jej organizmie. Co więcej, uzależnienie współżycia od płodności kobiety może wiązać się z obniżonym poziomem pożądania i więzi seksualnej, w której partnerzy muszą stosować się do określonych założeń i nie mogą pozwolić sobie na spontaniczność. Kobieta powinna skrupulatnie wykonywać wszystkie zadania, jakie zakładają metody NPR. Należy również pamiętać, że istnieje wiele czynników pobocznych, które mogą wpłynąć na cykl menstruacyjny kobiety, a tym samym opóźnić owulację, zatem do zajścia w ciążę może dojść w nieplanowanym terminie. Metody NPR są głównie polecane kobietom, które posiadają prawidłowe cykle miesiączkowe, prowadzą stabilny tryb życia, a także nie są podatne na różne choroby i dolegliwości. Oprócz tego nie zaleca się ich kobietom po porodzie, w okresie laktacji czy tym zbliżającym się do okresu menopauzy.
Zdecydowanym plusem metod NPR jest fakt, że są całkowicie naturalne i zgodne z wartościami chrześcijańskimi, co dla osób wierzących może być istotne. Dodatkowo nie wymagają przyjmowania żadnych dodatkowych środków, w związku z czym nie istnienie ryzyko wystąpienia skutków ubocznych czy powikłań. Są również świetnym zamiennikiem dla osób, które nie mogą korzystać z innych form antykoncepcji, jak pigułki czy plastry antykoncepcyjne. Co więcej, metody naturalnego planowania rodziny są całkowicie bezpłatne, a także pozwalają zwiększyć świadomość kobiet o tym, jak zmienia się ich ciało.
