Odczyny poszczepienne

Odczyny poszczepienne - pożądane i niepożądane

Układ odpornościowy zawsze reaguje na szczepionkę produkując przeciwciała i komórki odpornościowe. W niektórych przypadkach obserwuje się właśnie odczyny poszczepienne, więc jest to naturalna reakcja organizmu. Reakcja ta może przybierać różne postaci, co z kolei głównie zależy od tego jaki był typ szczepionki, oraz indywidualnych cech organizmu zaszczepionej osoby. Zazwyczaj jest to po prostu bolesny obrzęk lub zaczerwienione miejsce. Przykładowo po prawidłowej szczepionce przeciw gruźlicy kilka tygodni później pojawia się naciek, rumień i grudka, w której jest pęcherzyk wypełniony ropą. Pozostaje po tym charakterystyczna blizna.

Niepożądane odczyny poszczepienne to zaburzenie stanu zdrowia, które wystąpiło po czterech tygodniach od szczepienia (z nielicznymi wyjątkami, gdzie ze względu na specyfikę szczepionki czas ten może być wydłużony). Mogą je powodować choroby, które pojawiają się w tym samym czasie co szczepienie, nieprawidłowe wykonanie szczepienia, specyficzna reakcja organizmu, często indywidualna dla każdego, oraz działanie samej szczepionki, która może mieć w sobie zawartość, na którą pacjent jest uczulony.

Reakcja ta różni się od tego, jaką obserwuje się analizując prawidłowe odczyny poszczepienne. Utrzymuje się dłużej, czasem nawet po kilka dni, a jeśli przybiera postać zaczerwienienia, to pokrywa o wiele większy niż zwykle obszar skóry, na przykład całe ramię. Bardzo często pojawia się gorączka, pogorszenie samopoczucia i osłabienie. Zazwyczaj ustępują samoczynnie po kilku dniach i nie ma po nich powikłań, a same w sobie nie są przeciwwskazaniem do kontynuowania szczepienia.

Niepożądane odczyny poszczepienne - rodzaje

Niepożądane odczyny poszczepienne dzieli się zazwyczaj na trzy rodzaje: koincydencje, te spowodowane błędem w wykonaniu szczepienia oraz zależne od szczepionki. Te pierwsze oznaczają po prostu zbieg okoliczności, czyli zachorowanie, które wystąpiło niezależnie od szczepienia. Drugie oznaczają nieprawidłowy zabieg albo wadę samej szczepionki, mogą zawierać w sobie takie dolegliwości jak na przykład zakażenie w miejscu wstrzyknięcia preparatu. Ostatnie to odczyny, które wywołuje sama szczepionka, jak na przykład reakcja alergiczna.

Odczyny poszczepienne - przyczyny

Niepożądane odczyny poszczepienne mogą być wynikiem wielu błędów. Szczepionka może zostać zanieczyszczona już podczas produkcji albo transportu, poprzez nieprzestrzeganie zasad sanitarnych. Może to się też zdarzyć podczas podawania samego preparatu. Zdarza się też, że czasami podaje się zbyt dużą dawkę, albo jest ona przeterminowana bądź źle przechowywana. W innym przypadku kolejną dawkę pacjent otrzymuje zbyt szybko albo podana jest w zły sposób (na przykład dożylnie) czy też w nieprawidłowe miejsce. Niekiedy szkodliwe efekty uboczne powoduje łączenie szczepionek, których nie powinno się ze sobą łączyć.

Na szczęście, jeśli chodzi o niepożądane odczyny poszczepienne, najczęściej występują te łagodne, czyli obrzęk lub stan zapalny. Te poważne zdarzają się bardzo rzadko, od jednego na dziesiątki tysięcy przypadków, chociaż niektóre mają naprawdę ciężki przebieg. Mimo tego, że pojawiają się niepożądane odczyny poszczepienne, to ogólny efekt szczepień jest bardzo korzystny, znacząco poprawia naszą odporność i zmniejsza ryzyko zachorowania na poszczególne choroby. Ryzyko, że nasze zdrowie ucierpi właśnie przez taką chorobę zakaźną, jest o wiele większe, niż że ucierpi poprzez odczyn poszczepienny.