Skracanie szyjki macicy w ciąży – co oznacza, jak rozpoznać i jak zapobiegać?

Co oznacza skracanie szyjki macicy w ciąży?

W czasie ciąży w szyjce macicy tworzy się czop śluzowy, który stanowi barierę ochronną dla dziecka. Aż do końcówki trzeciego trymestru szyjka macicy powinna pozostać długa i twarda. Gdy szyjka macicy skraca się, rozszerza oraz staje się bardziej miękka jest to sygnał, że ciało kobiety zaczyna przygotowywać się do porodu. Skracanie szyjki macicy powinno nastąpić w okolicach przewidywanego terminu porodu, a więc po upływie 37. tygodnia ciąży. W takim wypadku nie ma powodów do obaw, ponieważ jest to całkowicie naturalne zjawisko fizjologiczne. Oznacza to, że poród właśnie się rozpoczyna i niebawem na świat przyjdzie wyczekiwane dziecko. Niestety zdarza się, że następuje to zbyt wcześnie, co stanowi zagrożenie dla ciąży. Jeśli skracanie szyjki macicy nastąpi w drugim trymestrze ciąży albo na początku trzeciego istnieje duże ryzyko, że dojdzie do poronienia lub porodu przedwczesnego. Wynika to z faktu, że na tych etapach ciąży brzuch przyszłej mamy jest już na tyle duży, że pod jego ciężarem szyjka macicy staje się nie tylko bardziej miękka, ale i znacznie słabsza. Trzeba wziąć pod uwagę także siłę grawitacji, która w trakcie chodzenia także naturalnie powoduje nacisk na macice. Dlatego też w takiej sytuacji łatwo o przedwczesny poród, który ze względu na niedostatecznie rozwiniętą ciążę stanowi zagrożenie dla życia dziecka.

Jakie są przyczyny skracania szyjki macicy w ciąży?

Jeśli skracanie szyjki macicy nastąpiło w okolicach planowanego terminu porodu jest to całkowicie naturalne zjawisko fizjologiczne, którego przyczyną jest gotowość dziecka do przyjścia na świat. Niestety, zdarza się, że dzieje się to przed 37. tygodniem ciąży, kiedy maluch nie jest jeszcze na to w pełni gotowy. Przyczyn, dla których w pewnych przypadkach następuje przedwczesne skracanie się szyjki macicy, może być kilka. Jedną z nich jest poronienie lub poród przedwczesny w przeszłości. W takiej sytuacji istnieje ryzyko, że także w kolejnej ciąży szyjka macicy przedwcześnie ulegnie skróceniu. Inną przyczyną mogą być urazy szyjki macicy na skutek operacji ginekologicznej albo komplikacji podczas porodu. Za skracanie szyjki macicy w ciąży odpowiada także zbyt wysoki poziom relaksyny, czyli hormonu polipeptydowego, który odpowiada za uelastycznianie i rozluźnianie się mięśni macicy. Przyczyną może być także polip szyjki macicy albo zaburzenia anatomiczne jej długości. Ryzyko przedwczesnego skrócenia się szyjki macicy jest znacznie większe także wtedy, gdy mamy do czynienia z ciążą mnogą oraz gdy dziecko jest dużych rozmiarów. W takich przypadkach prawdopodobieństwo, że pod wpływem ciężaru szyjka macicy ulegnie skróceniu, jest znacznie większe. Może także wpłynąć na to duży stres i nadmierny wysiłek fizyczny, dlatego zaleca się, aby kobiety w ciąży prowadziły oszczędny tryb życia i nie przemęczały się.

Jak rozpoznać skracanie szyjki macicy w ciąży?

Choć można wskazać objawy, które mogą świadczyć o skracaniu się szyjki macicy, to niestety nie zawsze się one pojawiają. Istnieje ryzyko, że przyszła mama będzie tego nieświadoma, dlatego tak istotne są regularne wizyty u ginekologa. Ważne jest także, aby kobiety w ciąży baczniej się sobie przyglądały i zwracały uwagę na wszystkie sygnały, które wysyła organizm. Wśród niepokojących objawów, które mogą świadczyć o skracającej się szyjce macicy są bolesne skurcze, obfite upławy, plamienie albo krwawienie z pochwy. W takich przypadkach zawsze należy skontaktować się z lekarzem, ponieważ jedynie badanie prowadzone przez ginekologa pozwoli odpowiedzieć, co jest przyczyną tych dolegliwości.

Co robić, gdy następuje przedwczesne skracanie szyjki macicy w ciąży?

Jeśli podejrzewamy, że mogło dojść do skrócenia szyjki macicy, należy natychmiast udać się do lekarza. Dopiero lekarz na podstawie badania potwierdzi, czy nasze przypuszczenia są słuszne i co ważne – podejmie decyzje co do dalszego podstępowania. Jeśli nastąpiło znaczne skrócenie szyjki macicy może być konieczne założenie szwu okrężnego. W pozostałych przypadkach zazwyczaj ginekolog zaleca odpoczynek, zakaz dźwigania i wszelkiego wysiłku fizycznego, a także unikanie stresu. W takim przypadku niewskazane jest także współżycie, ponieważ mogłoby to przyczynić się do przedwczesnego porodu.