Torbiele jajników – czy są groźne?
Czym jest torbiel jajnika?
Znany również jako cysta, torbiel to zamknięta wypełniona płynem lub galaretowatą treścią jama. Występować może na jednym lub obu jajnikach i pojawić się u kobiety niezależnie od jej wieku. Torbiele jajników dzielimy na czynnościowe i nieczynnościowe. Częściej występujące są torbiele czynnościowe, które dzielimy na
-
torbiele pęcherzykowate – powstają z pęcherzyków Graafa, które nie uległy pęknięciu podczas owulacji, z biegiem czasu pęcherzyk napełnia się płynem tworząc torbiel;
-
torbiele ciałka żółtego – w wyniku zaburzeń hormonalnych ciałko żółtka powstałe po pęknięciu pęcherzyka Graafa zamiast zaniknąć pozostaje i zmienia się w torbiel.
Torbiele z grupy czynnościowych nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia kobiety, choć konieczna jest ich stała obserwacja.
Torbielami zagrażającymi zdrowiu i życiu są torbiele nieczynnościowe. Te dzielimy na
-
torbiele endometrialne – powstałe w procesie endometriozy wypełnione ciemnobrunatną krwią (stąd również nazwa czekoladowe);
-
torbiele dermoidalne – składające się z tkanki tłuszczowej, komórek naskórka czy tkanki kostnej i zębów.
Trzecim typem torbieli jajnika jest zespół wielotorbielowatych jajników – powstałe wskutek zaburzeń hormonalnych, gdy następuje nadmierna stymulacja androgenami i hormonu luteinizującego, przez co zatrzymana zostaje owulacja. Te torbiele dotyczą kobiet w wieku rozrodczym.
Objawy, diagnostyka, przyczyny torbieli jajnika
W większości przypadków o istnieniu torbieli na jajnikach kobieta dowie się podczas rutynowego badania ultrasonograficznego. Objawy bólowe w okolicy podbrzusza mogą się pojawić, ale ma to miejsce zazwyczaj gdy torbiele osiągną już spore rozmiary albo uciskają okoliczne tkanki. Poza dolegliwościami bólowymi można wówczas odczuwać również zwiększone parcie na pęcherz lub zaburzenia cyklu miesiączkowego. W przypadku pęknięcia torbieli i zawartość przedostanie się do jamy otrzewnej wówczas możliwe jest zapalenie otrzewnej.
Diagnostyka torbieli jajnika to w większości przypadków wspomniane już wcześniej kontrolne badanie USG.Należy pamiętać, że torbiele na jajnikach nie zostaną wykryte podczas badania przez powłoki brzuszne, konieczne jest wykonanie USG transwaginalnego (przezpochwowego). Lekarz po wykryciu torbieli na jajniku powinien zlecić dalszą diagnostykę w celu ustalenia rodzaju torbieli. Diagnostyka ma charakter hormonalny lub w niektórych przypadkach wykonywane są tak zwane markery nowotworowe (CA 125 i CA 199).
Dotychczas nie udało się jednoznacznie wyodrębnić przyczyn powstawania torbieli na jajnikach, najpopularniejsze hipotezy kierują uwagę na zaburzenia hormonalne, choć nie brakuje głosów o czynnikach genetycznych lub nieleczonych zapaleniach dróg rodnych.
Leczenie torbieli jajnika
Leczenie torbieli jajnika uzależnione jest od rodzaju torbieli, jaka na jajniku powstała. W przypadku torbieli czynnościowych w większości przypadków zanikają one same po kilku cyklach miesiączkowych. Od czasu zdiagnozowania zalecane są regularne kontrole, więc ginekolog będzie mieć wgląd na stan zmian. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić terapię hormonalną.
Terapia hormonalna często jest również stosowana jako metoda leczenia zespołu policystycznych jajników, jednak w tym przypadku kuracja zazwyczaj jest długotrwała – ciągnie się latami – i odbywa się pod ścisłym nadzorem lekarza, który dobierając odpowiednie dawki leków hormonalnych, dąży do zatrzymania tworzenia się nowych torbieli i zmniejszenia objętości jajników.
Inaczej sprawy mają się w przypadku torbieli nieczynnościowych. Te ze względu na swój charakter wymagają leczenia.
Torbiele endometroidalne jeśli nie są leczone mogą spowodować wspomniane już zapalenie otrzewnej, które może być bardzo groźne w skutkach dla kobiety. Torbiele endometroidalne zazwyczaj usuwane są operacyjnie. To samo tyczy się torbieli dermatoidalnych.
Do usunięcia torbieli z jajnika stosuje się obecnie metody tradycyjną lub za pomocą laparoskopii. W przypadku tradycyjnej operacji, lekarz po otwarciu powłok brzusznych ma możliwość większego zakresu działań oraz podejmowania decyzji. W przypadku torbieli endemetroidalnych np. może zdecydować o konieczności usunięcia całego jajnika, jeśli te są duże lub mają charakter zmian złośliwych. Laparoskopia natomiast jest zabiegiem o wiele mniej inwazyjnym, polega na wpuszczeniu do jamy brzusznej dwutlenku węgla (w celu „zrobienia miejsca na zabieg”) i wykonaniu kilku niewielkich nacięć, przez które wprowadzone zostaną narzędzia do wykonania zabiegu. Po zabiegu nacięcia są zszywane, a dwutlenek węgla wypuszczany z jamy brzusznej.
undefined
Bibliografia
-
https://www.gyncentrum.pl/blog/pl/ratunku-mam-torbiel-jajnika
-
https://lekarzebezkolejki.pl/blog/czy-torbiel-jajnika-jest-grozna/w-523
