Zasiłek macierzyński – dla kogo, czas wypłacania, wysokość, dokumenty
Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje każdej osobie, która posiada ubezpieczanie zdrowotne, niezależnie od tego, czy jest ono obowiązkowe, jak w przypadku umowy o pracę, czy dobrowolne w sytuacji umowy zlecenia czy samozatrudnienia. Zasiłek otrzyma osoba, która urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego lub urlopu wychowawczego, przyjęła dziecko lub dzieci na wychowanie w wieku do siedmiu lat lub dziesięciu w przypadku, gdy dziecko ma odroczony obowiązek szkolny i dana osoba wystąpiła do sądu o jego/ich przysposobienie lub stanowi rodzinę zastępczą dla dziecka lub dzieci w wieku do lat siedmiu lub do lat dziesięciu, gdy dziecko ma odroczony obowiązek szkolny i dana osoba wystąpiła do sądu o jego/ich przysposobienie. Zasiłek macierzyński nie przysługuje rodzinie zastępczej zawodowej. Zasiłek wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Kto otrzymuje zasiłek macierzyński?
Zasiłek macierzyński jest wypłacany tylko jednemu rodzicowi – matce lub ojcu, przebywającemu na urlopie: macierzyńskim - od 20 do 37 tygodni; tacierzyńskim – za część urlopu macierzyńskiego, którego nie wykorzystała matka dziecka; rodzicielskim – za 32 tygodnie w sytuacji urodzenia lub przysposobienia dziecka lub 34 tygodni w razie urodzenia lub przysposobienia więcej niż jednego dziecka oraz ojcowskim – za 14 dni trwania tego urlopu bez względu od ilości urodzonych dzieci. Warto zaznaczyć, że zasiłek macierzyński będzie wypłacony również w sytuacji, gdy kobieta jest zatrudniona w ramach umowy o pracę na czas określony, a jej umowa została przedłużona do dnia porodu, gdy w trakcie ciąży kobieta została zwolniona z pracy lub w tym czasie jej pracodawca ogłosił upadłość, a kobiecie nie zapewniono innej formy zatrudnienia, to wtedy zasiłek będzie wypłacany do dnia porodu.
Jaki jest okres wypłacania zasiłku macierzyńskiego?
Okres wypłacania zasiłku macierzyńskiego jest uzależniony od liczby urodzonych lub przysposobionych dzieci. W przypadku urlopu macierzyńskiego i urodzenia lub przysposobienia jednego dziecka – 20 tygodni (140 dni), w przypadku dwójki brzdąców podczas jednego porodu lub przysposobienia dwójki pociech – 31 tygodni (217 dni), w razie trójki maluchów w czasie jednego porodu lub przysposobienia trójki dzieci – 33 tygodni (231 dni), w sytuacji czwórki dzieci w trakcie jednego porodu lub przysposobienia czwórki brzdąców – 35 (245 dni) tygodni, a w przypadku pięciu lub więcej pociech podczas jednego porodu lub przysposobienia pięciu lub więcej maluchów – 37 tygodni (238 dni). Z kolei w sytuacji urlopu rodzicielskiego, gdy urodzi się lub przysposobi jednego malucha – 32 tygodnie (224 dni), natomiast, gdy urodzi się lub przysposobi więcej niż jedno dziecko – 34 tygodnie (238 dni).
Jaka jest wysokość zasiłku macierzyńskiego?
Minimalna kwota zasiłku macierzyńskiego wynosi 1000 złotych i jest ona wypłacana przez państwo także w przypadku osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy lub osób pracujących, które nie mają opłaconych składek zdrowotnych, jak: studenci, rolnicy czy osoby pracujące w ramach umowy o dzieło. W takiej sytuacji podstawą do wypłacenia zasiłku będzie akt urodzenia dziecka.
W przypadku osób, które posiadają opłacone ubezpieczenia zdrowotne wysokość zasiłku jest uzależniona od zarobków. W przypadku umowy o pracę jest to stała miesięczna pensja, z kolei w przypadku innej formy zatrudnienia podstawę (zarobki) wylicza się przez średnie wynagrodzenie pracownika liczone z dwunastu następujących po sobie miesięcy kalendarzowych, które poprzedzają urlop macierzyński. Tym samym im wyższa jest podstawa tym wyższy będzie zasiłek.
W przypadku urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w ramach umowy o pracę o wysokości zasiłku decyduje matka dziecka, wybierając okres, w jakim chce otrzymywać świadczenie. Jeżeli kobieta deklaruje, że nie będzie korzystała z urlopu rodzicielskiego, to wówczas przysługuje jej 100% zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego. Jeżeli po porodzie kobieta zechce skorzystać z urlopu rodzicielskiego, to w ciągu 21 dni musi złożyć odpowiedni wniosek, aby otrzymać 80% wynagrodzenia za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, jednakże, gdy kobieta przekroczy 21-dniowy okres czasu na złożenie wniosku, to wtedy przysługuje jej 100% wynagrodzenia za urlop macierzyński oraz 60% wynagrodzenia za urlop rodzicielski.
W sytuacji urlopu macierzyńskiego przysługującemu ojcu w trakcie urlopu ojcowskiego – otrzyma on 100% wynagrodzenia.
Natomiast osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenie otrzyma świadczenie od pierwszego dnia trwania ubezpieczenia zdrowotnego. Świadczenie przysługuje jej wyłącznie na jedną umowę, dlatego sama musi wybrać najdogodniejszą dla niej opcję, jeżeli dysponuje większą ilością umów. Co więcej, przy takim rodzaju umowy pracodawca może ją wypowiedzieć w każdej chwili, a zatem po wypowiedzeniu umowy przyszłej mamie nie będzie przysługiwało świadczenie.
W przypadku samozatrudnienia warunkiem koniecznym jest odprowadzanie składki zdrowotnej przez nieprzerwany okres minimum 90 dni. O wysokości zasiłku macierzyńskiego decyduje wysokość składki, ustalanej indywidualnie na każdy rok.
Jakie dokumenty należy złożyć, aby otrzymać zasiłek macierzyński?
Podstawowymi dokumentami, jakie należy złożyć, ubiegając się o zasiłek macierzyński są: skrócony odpis urodzenia dziecka w oryginale lub kopii zgodnej z oryginałem, oświadczenie o ugodzeniu dziecka z informacją o tym, czy to pierwsze dziecko, czy kolejne oraz zaświadczenie od pracodawcy o długości udzielonego urlopu macierzyńskiego. Jeżeli kobieta występuje o zasiłek macierzyński przed porodem to powinna dołączyć również zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu.
