Kiedy można unieważnić ślub kościelny? Podajemy najważniejsze informacje
Rozwód kościelny nie istnieje. Małżeństwa zawartego w kościele nie można rozwiązać, można je tylko unieważnić. Ale żeby tak się stało, muszą zostać spełnione konkretne warunki. Powodów do unieważnienia ślubu kościelnego jest więcej, niż mogłoby się wydawać.
Kiedy w październiku 2023 roku pisaliśmy o stanowisku Papieża wobec rozwodników, nie spodziewaliśmy się, że wywoła to taką burzę komentarzy. Wśród nich przewijały się różne, często błędne wypowiedzi o unieważnieniu małżeństwa. Postanowiliśmy więc wyjaśnić, kiedy można się o to starać.
Jakie są powody do unieważnienia ślubu
Wszelkie zasady dotyczące zawierania ślubów są zawarte w Prawie Kanonicznym Kościoła Katolickiego. Tam też szukać trzeba powodów, dla których małżeństwo może być unieważnione. Uwaga! Aby skutecznie starać się o unieważnienie małżeństwa, powód musi zaistnieć jeszcze przed samym ślubem.
Być może coś zostało zatajone przez drugą stronę, a skutki wyszły na jaw dopiero po zawartym sakramencie. Jedna ze stron mogła zostać oszukana lub nie zauważyć czegoś wcześniej, chociażby choroby psychicznej lub impotencji partnera.
Powodów, które mogą decydować o nieważności małżeństwa, jest dużo. Podzielone zostały na 3 grupy.
- Przeszkody zrywające, od których nie uzyskano dyspensy
- Wady zgody małżeńskiej
- Brak formy kanonicznej
Oszustwo lub niewiedza — przeszkody zrywające
Pierwsza grupa powodów, które mogą świadczyć o nieważności małżeństwa, obejmuje sytuacje, w których doszło do oszustwa. To znaczy, że jedna z osób nie powiedziała drugiej o istotnym fakcie ze swojego życia. Ewentualnie, gdy obydwoje o czymś nie wiedzieli, a gdy się dowiedzieli, nie mogą już razem być.
Tutaj pojawiają się bardzo osobiste kwestie, które po wyjściu na jaw mogą być naprawdę szokujące. Poniżej wyjaśniamy na przykładach, czego mogą dotyczyć wybrane przeszkody zrywające.
Przykłady:
- małżonek zataił swój wiek, np. nie był pełnoletni w dniu ślubu,
- mąż i żona są rodzeństwem, a nie wiedzieli o tym przed ślubem,
- mąż jest księdzem,
- żona jest zakonnicą,
- jedno z małżonków nie może współżyć, (dotyczy to głównie impotencji, o której mąż nie wiedział lub nie powiedział swojej żonie).
Zawarcie małżeństwa w nieodpowiedni sposób – wady zgody małżeńskiej
Brzmi to dość skomplikowanie, dlatego wyjaśnijmy. Wady zgody małżeńskiej mówią o sytuacjach, w których samo “sakramentalne tak” nie może być uznane za ważne. Głównie dotyczą one wszystkich “niemiłosnych” powodów do wzięcia ślubu, a także chorób psychicznych. Zacznijmy od tych drugich.
Wady zgody małżeńskiej dotyczą sytuacji, gdy jedna z osób w momencie składania przysięgi małżeńskiej nie była poczytalna. Gdy jej stan psychiczny sprawiał, że nie była świadoma tego co się dzieje. Ewentualnie problemy psychiczne, z którymi mierzyła się jedna ze stron, sprawiły, że nie mogła zauważyć pewnych cech w swoim partnerze. Brała więc ślub, nie wiedząc, z kim się wiąże i co to dla niej oznacza.
Do wad zgody małżeńskiej należą też powody, jakimi ktoś się kieruje, biorąc ślub. Kiedy zostaje on zawarty pod jakimiś warunkami albo kiedy jedna ze stron robi to po prostu dla pieniędzy. Oczywiście ten fakt będzie trzeba udowodnić, nie wystarczy samo oskarżenie. W tej grupie powodów znajdziemy też zmuszanie do ślubu i składanie przysięgi tylko ze strachu.
Brak formy kanonicznej - co to znaczy
Ostatnia grupa powodów, które mogą świadczyć o nieważności małżeństwa, dotyczy samej ceremonii kościelnej. Jeżeli nie dopełniono jakiejś formalności określonej przez prawo kanoniczne, ślub można uznać za nieważny. Często dotyczy to braku uprawnień kapłana do udzielania ślubu. Ale to nie wszystko.
O nieważności małżeństwa może zadecydować także brak jednego ze świadków. Lub stwierdzenie, że któryś ze świadków, nie powinien pełnić swojej funkcji. Mógł też posłużyć się cudzym dowodem osobistym.
Brak formy kanonicznej wydaje się najmniej istotny z punktu widzenia samych małżonków. Tutaj wszelkie nieprawidłowości nie wpływają na ich związek, nie rzutują na przyszłość rodziny. Małżonkowie, którzy stają przed koniecznością unieważnienia małżeństwa, z pewnością najbardziej przeżywają to, co opisaliśmy w pierwszej części. Czyli wszelkie oszustwa lub ukryte sprawy z przeszłości, które po ujawnieniu mogą zniszczyć nie tylko małżeństwo, ale też całe życie.
Zobacz także:
Rozwód to nie grzech. Jest nowe stanowisko Kościoła w sprawie rozwodników
Bez tego nie weźmiecie ślubu. Kościół dokręca śrubę narzeczonym
Papież Franciszek szokuje wiernych. Osoba po zmianie płci może zostać chrzestnym
