Niebezpieczna metoda leczenia kataru u przedszkolaków. Nigdy tak nie rób!

Po co nam zatoki przynosowe?

Zatoki to przestrzenie wypełnione powietrzem mieszczące się w kościach twarzoczaszki i połączone z jamą nosową. Ich rola nie jest do końca wyjaśniona przez naukę, ale przypuszcza się, że służą one do:

• ochrony i amortyzacji, jako rodzaj „poduszek powietrznych” wewnątrz czaszki, które pomagają wchłaniać i rozpraszać energię w przypadku urazów głowy, a także zmniejszyć masę czaszki, co z kolei ułatwia nam poruszanie nią i zachowanie równowagi,
• oczyszczanie i nawilżania powietrza – produkują śluz zawierający przeciwciała i inne substancje, które pomagają zwalczać patogeny i alergeny, chroniąc organizm przed infekcjami i reakcjami alergicznymi,
• regulacji ciśnienia w jamie nosowej – to ułatwia przepływ powietrza, a tym samym oddychanie. Zatoki pomagają w utrzymaniu równowagi ciśnienia między środowiskiem zewnętrznym a jamą nosową, co może być szczególnie istotne podczas zmian wysokości np. podczas lotu samolotem.

Fot. Head_anatomy_anterior_lateral_views.svg: Patrick J. Lynch, medical illustrator derivative work: M•Komorniczak, polish wikipedist.

Jak przebiega rozwój zatok?

Człowiek nie rodzi się ze wszystkimi zatokami. Warto to wiedzieć choćby w kontekście infekcji, które dopadają systematycznie nasze dzieci. Maluchy – owszem – mogą chorować na zapalenia zatok, ale nie tych samych, co my. Na przykład ból głowy, który nam kojarzyć się może właśnie z zapaleniem zatok, u dziecka może oznaczać zupełnie co innego. 

Najpierw przeanalizujmy, jak w czasie przebiega rozwój zatok u człowieka. Po pierwsze, zatoki nosowe dzielą się na:

• zatoki czołowe,
• zatoki klinowe,
• zatoki sitowe,
• zatoki szczękowe,
• zatoki łzowe.

Małe dziecko rodzi się z rozwiniętymi w pewnym już stopniu zatokami sitowymi i szczękowymi, a więc tymi wokół nosa. Zatoki klinowe, czyli te poniżej oczu i wokół nosa wykształcają się dopiero około 3. roku życia. Szybko rosną mniej więcej do osiągnięcia przez dziecko wieku 8 lat, ale w pełni rozwinięte są dopiero ok. 12. roku życia.

Zatoki szczękowe, czyli te po bokach nosa rosną pomiędzy 1. a 12. rokiem życia, ale najintensywniej pod koniec tego okresu i ostateczny kształt osiągają dopiero w wieku 15 lat. Klinowe i czołowe upowietrzniają się około 3. roku życia, a następnie rozwijają przez co najmniej 10 kolejnych lat. Zatoki czołowe są w pełni wykształcone dopiero około 20. roku życia, a co ciekawe, nawet 15 proc. dorosłych ma bardzo małe zatoki czołowe lub nie ma ich wcale. 

Czy dzieci chorują na zapalenie zatok?

Jak z tego wynika, jeśli 3–4-letnie dziecko pokazuje, że boli go głowa w okolicy czołowej, powinniśmy szukać innej przyczyny, niż zapalenie zatok. Nie oznacza to z kolei, że małe dzieci nie chorują na zapalenie zatok. Chorują, ale ból z tego powodu odczuwają raczej w okolicy środka twarzy i policzków, po bokach nosa. Poza tym, zapalenie zatok u dzieci przebiega podobnie, jak u dorosłych. U dziecka może wystąpić:

• zatkany nos,
• męczący katar, często ropny, trudny do usunięcia,
• ogólne osłabienie,
• złe samopoczucie,
• podwyższona temperatura ciała.

Jak leczyć zapalenie zatok u dziecka?

Zapalenie zatok może mieć podłoże bakteryjne lub grzybicze. Często jest konsekwencją infekcji górnych dróg oddechowych w obrębie błony śluzowej nosa i gardła. Bywa, że zapalenie zatok trzeba leczyć antybiotykiem, często jednak pomagają:

• upłynnianie wydzieliny z nosa np. przy użyciu hipertonicznego roztworu soli morskiej,
• płukanie nosa przy pomocy specjalnej butelki, ale UWAGA! Ten zabieg można wykonywać dzieciom dopiero od 4. roku życia. U młodszych może on doprowadzić do poważnych konsekwencji, jak chociażby zapalenie ucha, gdy wydzielina razem z wodą dostanie się do uszu.
• inhalacje, okłady,
• wietrzenie pomieszczenia, w którym dziecko przebywa, troska o odpowiednie nawilżenie powietrza, układanie malucha do snu z głową nieco wyżej niż reszta ciała,
• krople do nosa z ksylometazoliną lub oksymetazoliną, które obkurczają śluzówkę nosa i tym samym ułatwiają oddychanie (można je stosować tylko 3-5 dni),
• ewentualnie spray sterydowy do nosa z mometazonem (przepisany przez lekarza).

Czytaj także:

Jak sobie radzić z zatkanym nosem u dziecka?

Domowe sposoby oczyszczania zatok

Przestań wlewać dziecku to do gardła. Wiemy, co naprawdę podnosi odporność u dzieci