Choroby zapisane w genach. Niewiarygodne, co dziedziczymy po rodzicach!
Takie zgrabne to po mamusi, a mądre na pewno po tacie? Naukowcy wciąż nie mają pełnej odpowiedzi na pytanie, jakie cechy dziedziczymy po jednym rodzicu, a jakie po drugim. Ale coraz więcej już wiadomo? Zwłaszcza o dziedziczeniu skłonności do problemów ze zdrowiem.
Wiadomo, że połowę genów dostajemy od jednego rodzica, połowę od drugiego. Wiadomo również, że geny mamy i taty ze sobą nie współpracują, ale rywalizują, żeby przekazać to, co najlepsze dziecku.
Dziedziczymy wygląd i skłonność do chorób
Naukowcy próbują ustalić, skąd bierze się nasza skłonność do przewlekłych chorób, które uprzykrzają nam życie. Intensywnie badane są geny, które odpowiadają za choroby serca, cukrzycę, nadciśnienie czy depresję.
Naukowcy sprawdzają też, po kim dziedziczymy cechy związane z naszym wyglądem, jak np. skłonność do nadwagi i otyłości, bo to dodatkowe kilogramy często prowadzą do rozwoju niektórych wspomnianych wyżej chorób.
Rodzice przekazują dziecku w genach nie tylko cechy dotyczące wyglądu, ale również schorzeń, fot. Canva
Co możemy odziedziczyć po tacie?
Po tacie możemy odziedziczyć skłonność do otyłości. A po mamie – ładną figurę. To zależy od tego, czyje geny ostatecznie wygrają rywalizację.
Gen odziedziczony po tacie może wpływać na rozwój tkanki tłuszczowej na brzuchu, udach i pośladkach. Może też prowadzić do zachorowania na cukrzycę, choroby serca i zaburzenia metaboliczne.
Natomiast jeśli mamy szczęście w tej loterii, od mamy możemy dostać gen, który odpowiada za rozwój dobrego tłuszczu (nazywany jest brązowym). To dzięki niemu będziemy mieć dobrą przemianę materii i zachowamy prawidłową wagę.
Co ciekawe – tacie możemy też zawdzięczać dobrą płodność. W tym wypadku geny mamy nie działają wspierająco. Wręcz przeciwnie mogą doprowadzić do rozwoju bezpłodności. Badanie, na które powołują się naukowcy, prowadzono na muszkach owocówkach. Ale jego wyniki można odnieść do ludzi.
Połowę genów otrzymujemy od taty i jego przodków. Od genów taty zależy brak kłopotów z płodnością u dziewczynek, fot. Canva
Skłonności do chorób, które można odziedziczyć po mamie
Po mamie możemy odziedziczyć skłonność do zaburzeń nastroju, kłopoty z koncentracją, a nawet ADHD. Jeśli u córki pojawi się depresja, również “winne” mogą być geny matczyne. Oczywiście nie można mamy obarczać winą za depresję u córki, mama przekazuje pewną skłonność do zaburzeń nastroju, a to czy depresja się pojawi, czy nie zależy od wielu czynników.
Gen odziedziczony od mamy wpływa też na fizyczny rozwój płodu i na ilość składników przechodzących przez łożysko. Skutkiem tego jest szczuplejsze ciało dziecka na tym etapie życia.
Łysinka, tak to też po mamie. Mama może też przekazać synom skłonność do wypadania włosów. A wraz z nią syn może być też bardziej narażony na choroby serca.
Genom mamy dzieci mogą zawdzięczać ładną sylwetkę, ale również mogą odpowiadać za łysienie syna, gdy już dorośnie, fot. Canva
Czy możemy coś odziedziczyć po dziadkach, a nie po rodzicach?
Niektóre cechy, które dziedziczymy w genach, to cechy recesywne. Do nich należą niektóre cechy związane z wyglądem. Recesywne to takie, które nie zawsze się ujawniają. Pewne geny mógł mieć dziadek. U jego dzieci się nie ujawniły, bo konkurencję wygrały geny od babci. I nieoczekiwanie (a dla genetyków – oczekiwanie), nagle wnuk staje się bardziej podobny do dziadka niż do ojca. Dziedziczenie to bowiem niezła ruletka.
Zapisane w genach, ale to jednak nie wyrok
W spadku po przodkach dostajemy predyspozycję do wielu schorzeń, również do nowotworów (możemy dziedziczyć je po tacie, mamie, a nawet po dziadkach. W wielu przypadkach możemy mieć wpływ na to, czy dana choroba się rozwinie. Znaczenie ma profilaktyka i wczesna diagnostyka.
Nawet jeśli odziedziczyliśmy złe geny, możemy zadbać o to, jak będzie wyglądać nasze życie. Weźmy choćby tendencję do otyłości. Wiadomo, że wiele zależy od nas samych. Od tego, czy lubimy się objadać, oglądać długo filmy, czy od dziecka uprawiamy sport i rozwijamy masę mięśniową.
Jeśli zadbamy o prawidłową masę ciała, zmaleją szanse, że rozwinie się u nas jedna z paskudnych chorób cywilizacyjnych takich jak cukrzyca, nadciśnienie, czy problemy kardiologiczne. I ogólnie będziemy w lepszej formie.
Zobacz też:
Syndrom Alicji w Krainie Czarów dotyka coraz więcej dzieci. Te objawy powinny cię zaniepokoić
Mały meteopata – tak to jest możliwe. Jak pogoda wpływa na dziecko?
