Groźna choroba dziecięca atakuje w Europie. Wśród ofiar śmiertelnych także dorośli

Chorych na odrę przybywa

W grudniu pisaliśmy o tym, że w Rumunii, w której ogłoszono stan epidemii w związku z odrą, zmarło zakażone niemowlę. "W czasie obowiązującej obecnie epidemii odry w Rumunii odnotowano pierwszy zgon wywołany tą chorobą zakaźną — 7-miesięcznego dziecka (niekwalifikującego się do szczepienia MMR — przeciw odrze, śwince i różyczce) w okręgu Braszów. Miało ono kontakt z 3-letnim bratem niezaszczepionym przeciwko odrze" – poinformował wtedy Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego z Rumunii.

A teraz mamy kolejny przypadek śmiertelny. Publiczny system opieki zdrowotnej w Irlandii HSE (Health Service Executive) podał, że w szpitalu zmarła dorosła osoba, która zaraziła się odrą. Najbardziej niepokojące jest to, że był to pierwszy potwierdzony przypadek odry w Irlandii w tym roku. Według HSE w 2023 r. odnotowano tam cztery zachorowania na odrę, w 2022 r. dwa i pięć w 2020 r., przy czym w tamtych latach nie zgłoszono żadnych zgonów.

Chorych na odrę przybywa

Od dłuższego czasu dostajemy alarmujące wiadomości o wzroście zachorowań na odrę. Np. w Anglii na przestrzeni ostatnich tygodni odnotowano 118 kolejnych przypadków, co oznacza, że od 1 października liczba zachorowań wzrosła do 465. WHO podaje, że jeśli chodzi o Europę, od stycznia do października 2023 zgłoszono ponad 42 tys. przypadków zachorowań na odrę, a dla porównania, w całym roku 2022 było ich 941. To 45-krotny wzrost zachorowań.

Jak wygląda sytuacja w naszym kraju? W Polsce w 2023 roku zgłoszono 36 przypadków odry, a w ciągu pierwszych 2 tygodni 2024 roku – 3 przypadki. Na razie to nie dużo, ale jeśli tendencja odnośnie szczepień obowiązkowych, będzie się utrzymywać, dane te mogą się pogorszyć.

Zbyt mało zaszczepionych przeciwko odrze

Światowa Organizacja Zdrowia 20 lutego br. ogłosiła, że w 2024 r. ponad połowa światowej populacji zagrożona jest odrą: "Mamy duże luki w naszych programach szczepień i jeśli nie uzupełnimy ich bardzo szybko, odra po prostu wskoczy w tę lukę” – powiedziała Natasha Crowcroft, ekspertka WHO ds. odry i różyczki. 

Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) podaje, że istnieje ponadto “wysokie prawdopodobieństwo importu [odry] z obszarów o dużej zachorowalności, a (…) nadchodzące miesiące to sezonowy szczyt wirusa”. ”Nikt nie powinien umierać na odrę. Szczepionki to bezpieczny i skuteczny sposób uniknięcia niepotrzebnych zgonów” – powiedziała dyrektor ECDC Andrea Ammon.

Tymczasem odsetek europejskich dzieci zaszczepionych pierwszą dawką szczepionki przeciwko odrze zmniejszył się do 93 proc. w 2022 roku, a drugą dawką do 91 proc. By społeczeństwo było chronione, musi to być natomiast 95 proc. 

W poszczególnych krajach wygląda to trochę inaczej (w Polsce w 2022 roku wskaźnik wyszczepialności dzieci pierwszą dawką wynosił 71 proc., a drugą 95 proc.), ale łącznie w latach 2020–2022 ponad 1,8 mln dzieci w Europie nie zostało w pełni zaszczepionych przeciwko odrze. Wiele złego wyrządziła tu pandemia COVID-19. W ciągu dwóch pierwszych lat około 61 mln dawek szczepionki przeciw odrze zostało przełożone lub pominięte.

Jakie objawy daje odra?

Odra to bardzo zakaźna choroba wirusowa. Do jej pierwszych objawów zaliczyć należy kaszel, katar, ból gardła i wysoką gorączkę, czyli podobnie, jak przy wielu innych infekcjach. Następnie na błonie śluzowej policzków chorego, pojawiają się charakterystyczne białe, lub szarawe grudki i plamki. To tzw. plamki Kroplika. 

Po 3-5 dniach zakażenia na ciele pacjenta możemy obserwować wysypkę. "Wykwity ‘odrowe’ są dość charakterystyczne – wysypka rozpoczyna się za uszami oraz na twarzy i dalej idzie coraz niżej, obejmując całe ciało. Zdarza się, że występują również zmiany w obrębie śluzówek jamy ustnej. Po kilku dniach wysypka zmienia kolor. Staje się bardziej brunatna, a następnie blednie (ustępuje w tej samej kolejności, w której się pojawiła). Jako jej pozostałość zaobserwować można łuszczenie się naskórka i tak zwaną brudną skórę” – pisze pediatra Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska na swoim blogu mamapediatra.pl

Leczenie odry polega głównie na łagodzeniu objawów, czyli podawaniu leków przeciwgorączkowych oraz właściwym nawadnianiu i odpoczynku. Do powikłań odry, czasem bardzo poważnych, należą: zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, utrata wzroku.

Zobacz także:

WHO i GIS apelują o uzupełnienie szczepień przeciwko odrze. Tak źle dawno nie było

Co oznacza wysypka na skórze dziecka? To może być któraś z tych chorób

Szczepienia między lekcjami? Nowy pomysł ma sporo zwolenników