Zdradzają i pożerają potomstwo. Czy bocian na dachu zawsze zwiastuje szczęście?
Bocianie gniazdo na polskiej wsi było zawsze odczytywane jako dobry znak. Mówiono różnie, albo, że bocian zagnieździł się w obejściu, bo ludzie dobrzy, albo, że gospodarze będą mieć szczęście, bo boćki go wybrały. Bocianie gniazda na dachu to rzadkość, najczęściej ptaki wybierają specjalne platformy.
Dlaczego bociany gniazdują przy ludzkich siedliskach i co nimi kieruje, kiedy wybierają takie, a nie inne okolice? Przez wielki te ptaki obrosły w legendy, nie wszystkie prawdziwe. Dziś rozprawiamy się z tym, co fałszywe o bocianim żywocie.
Bocianie gniazdo to symbol narodowy
"Do kraju tego, gdzie winą jest dużą popsować gniazdo na gruszy bocianie, bo wszystkim służą - tęskno mi, Panie" - pisał Cyprian Kamil Norwid. Ale bocianie gniazdo jest obecne w naszej kulturze bardzo często. Początkowo te ptaki do ludzi wcale nie lgnęły. Osiedlały się w lasach, na skałach, z czasem jednak zaczęły się zbliżać do ludzkich osiedli. Oczywiście nie z miłości do człowieka, ale dlatego, że tam, gdzie jest człowiek - łatwiej o jedzenie.
"Człowiek zostawia trochę brudu obok siebie, więc sprzyja to pojawiającym się szkodnikom. Bociany pomagają je zwalczać" - mówił w rozmowie z Dzień Dobry TVN Jacek Wąsicki, założyciel Ośrodka Rehabilitacji Dzikich Zwierząt w Mikołowie. To tłumaczy, dlaczego boćki zakładają gniazda na terenie gospodarstw ludzkich. Te zwierzęta żerują w pobliżu swojego gniazda, uznaje się je za terytorialne.
Bocian przynosi dzieci
Każdy z nas słyszał historię, że bociany przynoszą dzieci. Ale bocian jest przede wszystkim symbolem wiosny. Każdego roku wracają tłumnie z gorącej Afryki, aby właśnie w naszej szerokości geograficznej złożyć jaja i wychować potomstwo. Z racji na przypisywane bocianom moce (przynosić miały dobrobyt) ludzie dążyli do tego, aby gniazdo bocianie pojawiło się jak najbliżej ich obejścia.
Zwyczajowo budowano platformy, które miał ułatwić bocianom założenie gniazda. Kiedy bocian wybiera miejsce, para zaczyna wspólne budować gniazdo. Samica znosi jaja w odstępach dwudniowych i bociani rodzice wspólnie je wysiadują, a następnie opiekują się dziećmi. Co ciekawe przez lata sądziliśmy, że bociany łączą się w pary na całe życie. Dziś wiemy, że to nie prawda.
Zarówno samiec, jak i samica wracają do tego samego gniazda, jeśli jedno z partnerów się spóźni, jego miejsce może zająć inny ptak. Wtedy spóźniony małżonek zostaje na lodzie. Zwykle bociany przeżywają około 9 lat, bo są narażone na mnóstwo niebezpieczeństw. Najstarszy osobnik, jakiego udało się śledzić badaczom, przeżył 39 lat!
Około 4 roku życia bociany osiągają dojrzałość płciową. Wcześniej nie zakładają gniazd. Mieszkają w zaroślach, czasem na samotnych drzewach. Możemy obserwować taniec takich "młodziaków", które latają w większych grupach nad łąkami.
Skąd się wzięły bociany w Polsce
Według dawnych wierzeń Bóg po stworzeniu świata zauważył, że drobne gryzonie i płazy rozmnożyły się nadmiernie. Zebrał je więc do worka i polecił człowiekowi, aby wysypał zawartość worka do rzeki. Ten ciekawski posłaniec chciał zobaczyć, cóż takiego Bóg chciał sprzątnąć. Zajrzał do worka i "wszelkie robactwo rozeszło się po świecie". Bóg zamienił ciekawskiego człowieka w bociana, aby ten posprzątał bałagan, który spowodował. W niektórych regionach wierzy się, że bocian jest reinkarnacją bliskiego zmarłego, który czuwa nad swoimi.
Wierzono, że bocian zakłada gniazdo u dobrych ludzi, inni wiedzieli, że bocian wyjada szkodzące gospodarstwu gryzonie. Kuszono więc te ptaki, aby gnieździły się w obejściu. Na platformach układano błyszczące przedmioty, kawałki chleba, a nawet rozsypywano cukier, byle zaprosić boćka. Bocianie gniazdo na dachu minimalizowało szkody, więc gwarantowało obfite zbiory. Jeśli nie brakowało jedzenia, gospodarze mogli wykarmić własne dzieci, więc tak - bocian maczał palce w narodzinach ludzkiego potomstwa. Dla swoich dzieci aż tak miły nie jest.
Pisklę wypadło z bocianiego gniazda
Częściej niż byśmy chcieli to przyznać, bociany wyrzucają z gniazda swoje młode. Zwykle jedno, czasem dwoje. Tak dzieje się w świecie zwierząt, kiedy rodzice uznają, że nie są w stanie wykarmić całego miotu. Najsłabsze pisklę zostaje wypchnięte z gniazda, czasem połknięte przez matkę. Bywa, że do tej okrutnej zbrodni posuwają się sąsiedzi.
Jeśli na niewielkiej przestrzeni jest więcej gniazd bocianów, korzystając z nieobecności rodziców, sąsiedzi mogą uśmiercić ich dzieci, aby poszerzyć swój teren żerowania i zagwarantować łatwiejszy dostęp do pożywienia swoim młodym. Bociany żywią się nie tylko żabami, ale też innymi płazami, niewielkimi ssakami i ptakami. Bociany boją się ludzi jeśli poczują się zagrożone, mogą zaatakować. Choć dorosły osobnik waży niespełna 3,5 kg, to jego dziób jest bardzo silny i twardy, ptak, atakując, celuje w delikatne części ciała, np. w oczy.
Pozostańmy jednak przy tym, że bociany to w zasadzie nasz symbol narodowy i dobra wróżba, bo przecież tych gniazd nie ma wcale aż tak wiele. Jeśli boćki wybrały twoją posesję, to masz wielkie szczęście - możesz obserwować te niezwykłe, majestatyczne zwierzęta z bliska.
Zobacz także:
Bierzesz to ze sobą do lasu? Nic dziwnego, że nie możesz opędzić się od kleszczy. One to uwielbiają
Widzisz kobietę w ciąży na ilustracji? To nie jedyna rzecz ukryta na obrazku
Test ciążowy może dawać fałszywy wynik. Kiedy jest najbardziej wiarygodny?
