Myjcie nogi i szykujcie śledzia! Tradycje andrzejkowe, o których nie mieliście pojęcia
Choć imieniny Andrzeja przypadają na 30 listopada, to w wieczór poprzedzający ten dzień obchodzimy Andrzejki. Wigilia św. Andrzeja to dzień, na który w naszej kulturze czekały niecierpliwie nie tylko panienki. Dawniej to święto było traktowane szalenie poważnie.
Dziś Andrzejki kojarzą się raczej z ostatnimi przed Adwentem zabawami tanecznymi, jednak wciąż chętnie sięgamy na nich po lanie wosku i inne wróżby, które traktujemy nieco z przymrużeniem oka. Nasze babki podchodziły do tego znacznie poważniej.
Skąd się wzięły Andrzejki
Święty Andrzej to jeden z apostołów. Przypisuje mu się patronat nad Grecją, Szkocją, Rosją, nardami słowiańskimi, rybakami i małżeństwami. Dawniej wierzono, że to właśnie do niego trzeba się zwrócić, kiedy kobieta chce wymodlić małżeństwo lub potomstwo. Pierwotnie Andrzejki obchodziły tylko panienki. Cnotliwi kawalerowie zwracali się do świętej Katarzyny (24 listopada). Z czasem jednak to Andrzejki stały się okazją do wspólnego świętowania i wróżenia.
Tej nocy można było poznać swój los, głównie w aspekcie matrymonialnym. Zwyczaj wróżenia w Andrzejki jest znany w Polsce od XVI wieku. Nie jest do końca jasne, skąd się wziął, uczeni przypisują mu korzenie przedchrześcijańskie. Na przełomie pór roku, zgodnie z wierzeniami słowiańskimi, zacierała się granica między światem żywych i martwych. To właśnie przodkowie mieli podpowiadać panienkom, gdzie czeka na nie miłość i wstawiać się za nimi, aby szybko i szczęśliwie wyszły za mąż i doczekały się potomstwa.
Fot. Pixabay
Przesądy Andrzejkowe dla panienek
Uwaga, jeśli jeszcze nie jadłaś śniadania, to pozostań głodna. Nasi przodkowie wierzyli bowiem, że panienka, jeśli chce znaleźć miłość, w wigilię świętego Andrzeja musi cały dzień pościć. Mogła zjeść dopiero kolację, na tę serwowano... słonego śledzia. No i potem trzeba zapamiętać, co śniło się po tym śledziku, bo dziewczyna miała ujrzeć w nocnych marzeniach twarz przyszłego męża.
Dziś warto rozejrzeć się te za drzewem wiśni. Gałązkę z takiego należy ściąć i włoży w domu do wody, jeśli do Wigilii zakwitnie, w zbliżającym się roku panienkę czeka ślub. Zwróciłaś uwagę, z której strony o poranku dobiegało szczekanie psa? Dokładnie z tamtej strony przyjdzie twój przyszły mąż. W Rumunii tej nocy panny śpią nago z 41 ziarnami pszenicy pod poduszką, jeśli przyśni im się próba ich kradzieży - czeka je rychła zmiana stanu cywilnego.
Znane i nieznane wróżby na Andrzejki
Najpopularniejszą wróżbą Andrzejkową bezsprzecznie jest lanie wosku. Należy umieścić wosk w blaszanej miseczce lub rondelku, kiedy się rozpuści, osoba, której dotyczy wróżba, powinna trzymać klucz z dużym oczkiem, przychylna jej kobieta leje wosk przez dziurkę, ciecz musi spadać do zimnej wody. Zastygnięty wosk należy wziąć do ręki i podejść do ściany. Wróży się z cienia, który bryła rzuca. Co tam widzisz? Liczy się pierwsze skojarzenie!
Najpopularniejsze "wyniki":
- Anioł – dobra wiadomość,
- But – zabiegany rok,
- Człowiek – poznasz swoją miłość,
- Dom – bezpieczeństwo,
- Fontanna – szczęście,
- Gwiazda – pieniądze i szczęście,
- Kot – zdrada,
- Pies – bądź ostrożny w zawieraniu nowych znajomości,
- Motyl – wewnętrzna przemiana,
- Pieniądze – oszczędny rok,
- Serce – znajdziesz miłość,
- Słońce – oznacza pomyślny rok.
Kolejna wróżba wymagała obrania jabłka. Im dłuższa obierka, tym lepiej. Następnie należy rzucić ją za siebie prawą ręką przez lewe ramię. Jabłkowa skórka ułoży się w pierwszą literę imienia przyszłego męża. Wolisz konkrety? Wytnij z kartonu duże serce i wypisz na nim wszystkie imiona męskie, jakie przyjdą ci do głowy, przyczep serce do miękkiej poduszki i ustaw pionowo. Panienki zawiązują oczy apaszką, biorą markery do rąk i "na ślepo" zaznaczają imię przyszłego męża.
Moneta na szczęście wymaga niewielkiej miski z wodą ustawionej na podłodze. Panienki biorą do ręki po monecie i ustawiają się wokół miski plecami do niej. Następnie po kolei myślą życzenie (zwykle zamążpójście) i rzucają monetę prawą ręką przez lewe ramię. Ta, która trafi, może liczyć na spełnienie życzenia.
Andrzejki to święto pobożnych
Choć Kościół Katolicki odżegnuje się od wszelkich wróżb, to na bogobojnej polskiej wsi, jeszcze kilka dekad temu wierzono, że wróżby andrzejkowe nie stoją w sprzeczności z wiarą. Przeciwnie, święty Andrzej miał sprzyjać szczególnie panienkom cnotliwym i pobożnym. To one wiodły prym we wróżbach tego dnia.
Wśród ludowych wierzeń pojawiają się też takie przesądy, które dziś mogą nieco śmieszyć. W wigilię świętego Andrzeja trzeba bowiem założyć nowe majtki i... dokładnie umyć nogi. Ten wieczór ma przynieść powodzenie na cały następny rok, czemu taka wróżba na miesiąc przed końcem roku? To także ma związek z religią katolicką. Andrzejki kończą rok liturgiczny w Kościele. Przed nami nowy rok liturgiczny, którego początkiem jest zbliżający się Adwent.
Zobacz także:
Jest w TOP3 imion dla chłopców w Polsce. Niedługo będzie miał imieniny
Dramatyczne informacje o stanie zdrowia żony Kubackiego. "Cztery razy stawało jej serce"
Ludzie wkładają im pieniądze w ręce, nie wiedzą, co robią. To oszuści