Grzyby i pleśnie w brzuchu dziecka. Na jakie objawy zwrócić uwagę?

Czym jest mikrobiom jelitowy?

Mikrobiom, inaczej mikrobiota, to zespół, czy nawet cała społeczność mikroorganizmów, które zamieszkują organizm człowieka. Są to bakterie, wirusy, grzyby i różne inne drobnoustroje. Choć trudno w to uwierzyć, dorosły człowiek nosi ich w sobie ok. 1-1,5 kg. Niektórzy specjaliści nazywają je nawet odrębnym narządem. 

Mikrobiom zasiedla w głównej mierze nasze jelita, ale także skórę, jamę ustną, płuca, czy narządy rodne u kobiet. Bakterie, np. z rodzaju Lactobacillus występują nawet w mleku matki i są ważnym probiotykiem. Jak widać, jest tego naprawdę dużo. Co więcej, mikrobiota jest niezwykle ważna w kontekście naszego zdrowia, można się wręcz pokusić o stwierdzenie, że kluczowa. 

By ludzki organizm działał prawidłowo, te drobnoustroje muszą ze sobą współgrać w harmonii. Jeśli ich równowaga zostanie zaburzona, co określamy mianem dysbiozy, i np. dojdzie do wyplenienia jednej grupy na rzecz innej, nie obejdzie się bez konsekwencji dla naszego organizmu.

Jakie objawy wywołuje zaburzenie mikroflory jelitowej?

Mikroorganizmy zasiedlające ludzki organizm pełnią ważne funkcje w wielu procesach fizjologicznych. Wielu z nas słyszało już, że chodzi tu na pewno o trawieniu pokarmów, ale to nie wszystko! 

To od tych drobnoustrojów zależy np. produkcja witamin i innych związków bioaktywnych, budowanie odporności, a nawet ochrona przed patogenami. Oczywiście, odpowiedzialne są także za rozkład błonnika i innych, trudnych do przyswojenia, składników pokarmowych. Więc kiedy "coś” się stanie, i dojdzie do dysbiozy, np. przerostu grzybów – zwykle mamy tu do czynienia z Candida albicans – nad bakteriami, organizm zareaguje. U dziecka (u dorosłego także) mogą wtedy wystąpić objawy, takie jak:

• biegunki, zmiany rytmu wypróżnień – to główny objaw i na tyle charakterystyczny, że od razu można przypuszczać, że doszło właśnie do zaburzenia we florze jelitowej,
• częste bóle brzucha, wzdęcia, gazy (cuchnące),
• biały nalot na języku i wewnętrznej stronie policzków,
• nawracające infekcje górnych dróg oddechowych,
• pleśniawki w jamie ustnej i w kącikach ust,
• rumień pieluszkowy, odparzenia wokół skóry narządów intymnych i odbytu u niemowląt,
• świąd sromu u dziewczynek,
• swędzące zmiany na skórze,
• nadpobudliwość albo apatia i zmęczenie,
• podkrążone oczy,
• ogromna ochota na słodycze.

Kiedy dochodzi do zaburzenia mikrobioty jelitowej?

Uważa się, że już u 3-letniego dziecka mikrobiom jelitowy jest w pełni ukształtowany, choć ma na to wpływ wiele czynników, takich jak:

• sposób porodu – dzieci urodzone za pomocą cesarskiego cięcia nie są tak dobrze zasilone bakteriami od mamy, jak te urodzone naturalnie. Jak czytamy na stronie fundacji Rodzić po ludzku: "w wielu badaniach wykazano, że decydujący wpływ na stan mikrobiomu noworodka ma przede wszystkim sposób przyjścia na świat. Organizm dzieci urodzonych siłami natury jest bowiem kolonizowany przez bakterie zasiedlające kanał rodny i odbyt matki (…) Natomiast dzieci urodzone drogą planowanego cesarskiego cięcia kolonizowane są głównie przez bakterie bytujące w środowisku szpitalnym i na skórze matki oraz personelu medycznego”.
   
• karmienie piersią – oraz długość tego karmienia,
   
• dieta,
   
• leki, w tym antybiotyki.

Zdecydowana większość zaburzeń mikrobioty jelitowej u dzieci polega na nadmiernym rozroście grzybów z rodzaju Candida albicans. Może do niego dojść w wyniku obniżenia odporności, np. po kilku następujących po sobie sezonowych infekcjach, a zwłaszcza po antybiotykoterapii, ale także w przypadku:

• przebiegu chorób przewlekłych, takich jak zespół jelita drażliwego (IBS), choroba Crohna, cukrzyca czy otyłość, 
   
• niezdrowej diety - bogatej w przetworzone produkty spożywcze, wysoko przetworzone węglowodany, tłuszcze nasycone oraz ubogiej w błonnik i substancje odżywcze,
   
• nadmiernej higieny,
   
• niedoborów snu,
   
• stresu.

Do czego może doprowadzić dysbioza?

Zaburzona flora jelitowa, w której dominującą rolę zaczynają grać grzyby, czy pleśnie, prowadzi do tak nieprzyjemnych i obniżających komfort życia objawów, że trzeba koniecznie z tym walczyć, bo w przeciwnym wypadku problemy mogą się tylko nasilić. Może dojść do:

• poważnych zaburzeń trawiennych,
   
• osłabienia układu immunologicznego - nieleczona dysbioza może osłabić odporność organizmu na infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze, zwiększając ryzyko częstych infekcji oraz zapaleń,
   
• zaburzeń metabolicznych - jak otyłość, insulinooporność, cukrzyca typu 2., nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia lipidowe,
   
• zaburzeń psychicznych – jak depresja, lęki, 
   
• chorób zapalnych jelit – jak choroba Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Zaburzenia mikrobiomu mogą prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego jelit i uszkodzenia bariery jelitowej,
   
• problemów skórnych – jak trądzik, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry czy egzemy,

Ponadto, nieleczona dysbioza może być powiązana z niekorzystnymi zmianami w poziomie lipidów we krwi, stanem zapalnym oraz innymi czynnikami ryzyka związanymi z rozwojem chorób sercowo-naczyniowych, a także nowotworowych.

Jak odbudować mikrobim?

Bardzo ważne jest więc, by zadbać o odbudowanie flory bakteryjnej w jelitach dziecka. Jak można się domyślać, jest to proces, który wymaga sporo czasu i uwagi. Podczas terapii nacisk należy położyć na:

• właściwie zbilansowaną dietę – zróżnicowaną  i bogatą w błonnik (warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona i orzechy), probiotyki (produkty fermentowane, jogurt naturalny, kefir, kiszonki) i prebiotyki (cebula, czosnek, por, szparagi, banany, ziemniaki, płatki owsiane).
   
• unikanie nadmiaru cukru i przetworzonych produktów – które sprzyjają rozrostowi grzybów. Dlatego warto ograniczyć spożycie słodyczy, napojów słodzonych itp.
   
• suplementację probiotyków – szczególnie po antybiotykoterapii, ale nie tylko. Wybór odpowiedniego preparatu probiotycznego i dawkowanie powinny być konsultowane z pediatrą.
   
• regularną aktywność fizyczną,
   
• ograniczenie stresu – choćby przez wprowadzeni zdrowych nawyków, regularnych posiłków, czas na odpoczynek i zabawę,
   
• unikanie nadmiernego stosowania antyseptyków, mydła, dezodorantów, itp.

Zobacz także:

Na odporność i na infekcje. Gdy maluch choruje, warto mieć ją pod ręką

Mama pięcioraczków zdradza przepis na naturalny antybiotyk. Ten składnik to hit

Zatrucie? A może robaki? Pediatra wyjaśnia, dlaczego dziecko może boleć brzuch

Polub PortalParentingowy.pl na Facebooku i bądź z nami na bieżąco